Aport przedsiębiorstwa nie likwiduje statusu podatnika VAT

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, może wnieść ją aportem do spółki. Rodzi to określone skutki podatkowe. W dniu 16 października do jednej ze spółek przystąpił nowy wspólnik – osoba fizyczna, jako komandytariusz, który na pokrycie swojego udziału w spółce wniósł aportem całe prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo. Wnoszący był czynnym podatnikiem VAT. Spółka wykonuje takie same czynności opodatkowane, jakie wykonywał wnoszący wkład przed dokonaniem aportu. W konsekwencji:

1. Do 15 października czynności opodatkowane wykonywał wnoszący aport w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa. Natomiast od 16 października do zakończenia tego miesiąca wnoszący nie wykonał żadnych czynności opodatkowanych VAT. Podmiot ten nie wykonał w tym miesiącu żadnych innych czynności objętych VAT.
2. Od 1 października do 15 października spółka nie wykonywała czynności opodatkowanych. Działalność taką rozpoczęła dopiero po nabyciu przedsiębiorstwa w formie aportu – czyli od 16 października.

W związku z powyższym przedsiębiorca spytał resort finansów, czy ma obowiązek złożenia deklaracji VAT-7 za październik, w której uwzględni także wartości wynikające z czynności opodatkowanych, wykonywanych przez przedsiębiorcę wnoszącego aport przed 16 października (tj. nabyciem udziałów w spółce w drodze aportu)?

Rozpatrując analizowaną kwestię organ zauważył, że istotne znaczenie ma fakt, że wszystkie elementy mające znaczenie prawno-podatkowe – a więc przede wszystkim obowiązek podatkowy – wystąpiły w miesiącu październiku u dwóch niezależnych (o odrębnym bycie) podmiotów. W konsekwencji deklaracje składane za ten miesiąc powinny również odzwierciedlać ten stan. Wnoszący przedsiębiorstwo jest osobą fizyczną prowadzącą w takiej formie działalność gospodarczą.

Z momentem wniesienia swojego przedsiębiorstwa do spółki 16 października i zaprzestaniem wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, na podatniku nadal ciążą obowiązki w zakresie VAT. W sytuacji, kiedy działalność gospodarcza ma być kontynuowana przez następcę prawnego, ma on obowiązek zarejestrować się, jako odrębny podmiot gospodarczy. Tym samym podmiot wnoszący swoje przedsiębiorstwo do spółki nie mającej osobowości prawnej do dnia wniesienia jest odrębnym podatnikiem VAT, wystawiającym i otrzymującym we własnym imieniu faktury VAT oraz prowadzącym ewidencję dla potrzeb sporządzenia deklaracji VAT. Dokument ten jest, bowiem potwierdzeniem wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu w danym okresie rozliczeniowym.

Czynności te wykonane w okresie od 1 do 15 października, za który jest składana deklaracja, wykonywane były przez odrębnego podatnika posiadającego odrębną podmiotowość podatkową. Ciążą na nim (za okres sprzed wniesienia przedsiębiorstwa) określone obowiązki, w tym konieczność złożenia deklaracji VAT. Tym samym osoba fizyczna po aporcie swojego przedsiębiorstwa do innego podmiotu jest nadal podatnikiem VAT. Trwa to do momentu zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT, oraz ostatecznego rozliczenia remanentu likwidacyjnego. Zatem wniesienie przedsiębiorstwa do spółki nie spowodowało jednocześnie, że wnoszący jako podatnik został zwolniony z rozliczenia prowadzonej działalności opodatkowanej, wykonywanej do 15 października.

Biorąc pod uwagę przepis art. 93 § 2a pkt 2 Ordynacji podatkowej z momentem przejęcia przedsiębiorstwa, spółkę obciążał jedynie obowiązek złożenia deklaracji w zakresie własnej działalności gospodarczej za październik. Przy czym spółka będzie zobowiązana w składanej za ten miesiąc deklaracji uwzględnić czynności podlegające opodatkowaniu oraz podatek naliczony związany z nabytym przedsiębiorstwem od daty jego wniesienia – tj. od 16 października. A zatem, spółka jest zobowiązana złożyć deklarację VAT-7 za październik obejmującą czynności podlegające opodatkowaniu, wykonywane w ramach tego przedsiębiorstwa za okres od daty jego wniesienia do spółki. Natomiast pozostały okres dotyczący tego przedsiębiorstwa (od 1 do 15 października) powinien być ujęty w rozliczeniu składanym przez wnoszącego aport. Nie wpłynie to ujemnie na prawa spółki w zakresie VAT w związku z przejęciem przedsiębiorstwa, na podstawie art. 93a § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej.

Nie zgadzając się z taką interpretacją przepisów, spółka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Rozpoznając sprawę sąd przyznał rację organom podatkowym i oddalił skargę. W uzasadnieniu wskazał, że obowiązek podatkowy w październiku występował u dwóch niezależnych od siebie podmiotów. W ocenie sądu podatnik miał obowiązek samodzielnego rozliczenia się z podatku. W związku z tym, że faktury były wystawiane na niego, to powinien się z nich rozliczyć. Sąd podkreślił przy tym, że faktury te nie mogą stanowić przedmiotu sukcesji.