Refakturowanie usług w obrocie z podmiotami zagranicznymi jest bardziej skomplikowane niż w transakcjach krajowych. Odsprzedaży nabytej uprzednio usługi należy dokonać z uwzględnieniem regulacji określających miejsce jej świadczenia (opodatkowania), które w tym przypadku może ulec zmianie. Zastosowana wówczas na refakturze stawka VAT może być inna niż na fakturze pierwotnej. Także podatek należny VAT może nie wystąpić w ogóle.
W myśl ogólnej zasady określonej w art. 28b ustawy o VAT usługi wykonywane dla podatników opodatkowane są zasadniczo w miejscu, gdzie nabywca usługi ma swoją siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania.
W sytuacji, gdy nabywcą usługi jest zagraniczny kontrahent
zarejestrowany w swoim kraju, jako podatnik VAT, znajdzie zastosowanie
mechanizm odwróconego obciążenia podatkiem (tzw. reverse charge mechanism), polegający na obowiązku opodatkowania usługi przez jej nabywcę z tytułu importu usługi.
Oznacza to, że odsprzedaż usługi nie podlega opodatkowaniu
w Polsce. Wystawia się wtedy refakturę, która zawierała będzie
zasadniczo te same elementy, co zwykła faktura VAT – z wyjątkiem stawki
podatku, sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą
poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku oraz
kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na kwoty
dotyczące poszczególnych stawek podatku (§ 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia
ministra finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom,
wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i
usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów
i usług). Powinna ona jednak zawierać
dopisek „odwrotne obciążenie”. Tę zasadę zastosuje się do tych usług,
dla których przepisy nie przewidują innych, szczególnych zasad miejsca
ich świadczenia.
Inaczej trzeba postąpić przy refakturowaniu usługi, dla której miejscem świadczenia jest terytorium kraju. Jednym z rodzajów takich usług są m.in. usługi związane z nieruchomościami, które opodatkowane są w miejscu położenia nieruchomości (art. 28e ustawy o VAT). Zaliczają się do nich:
-
Usługi świadczone przez rzeczoznawców i pośredników w obrocie nieruchomościami.
-
Usługi zakwaterowania w sektorze hotelarskim lub sektorach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi,
-
Użytkowanie i używanie nieruchomości oraz czynności przygotowywania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego.
Dotyczy to zarówno usług świadczonych dla podatników, jak i ostatecznych konsumentów (podmiotów niebędących podatnikami).
Jest to niekorzystna sytuacja, ponieważ nabywając tę usługę podatnik nie ma prawa do odliczenia naliczonego VAT, natomiast dokonując jej refakturowania musi odprowadzić podatek należny. W sytuacji takiej korzystniejszym rozwiązaniem byłoby nabycie usług noclegowych bezpośrednio w imieniu zagranicznego kontrahenta. Faktura wystawiona byłaby wówczas bezpośrednio na niego, a polska firma mogłaby jedynie zapłacić za usługę (kwotę tą zwróciłby jej kontrahent). Rozwiązanie takie przewiduje art. 79 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE Rady w myśl, którego podstawa opodatkowania nie obejmuje m.in. kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy, jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, a zaksięgowanych przez podatnika na koncie przejściowym. Musi on wówczas przedstawić dowód na rzeczywistą kwotę kosztów, o których mowa i nie może odliczyć VAT, który w danym przypadku mógł zostać naliczony.
Odmienny sposób refakturowania jest stosowany również przy odprzedaży usług krajowym kontrahentom, kupionych uprzednio za granicą, dla których miejscem opodatkowania jest inny kraj niż Polska.
Należy pamiętać, że o sposobie refakturowania usług w obrocie z zagranicznymi kontrahentami decyduje rodzaj usługi oraz miejsce jej świadczenia wskazane przepisami ustawy o VAT. W zależności od tego uznaje się je, jako:
-
Niepodlegające opodatkowaniu VAT, mimo, że w fakturze pierwotnej wykazano od nich kwotę należnego VAT – jeżeli miejscem ich świadczenia jest miejsce, gdzie nabywca usługi ma swoją siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania (art. 28b ustawy).
-
Podlegające opodatkowaniu VAT – według stawki VAT wykazanej w fakturze pierwotnej – jeżeli miejscem ich świadczenia jest terytorium Polski.
Ewa Lisiecka, pracownik organów skarbowych
Zobacz także:
