Nie każda płatność przed dostawą lub wykonaniem usługi to zaliczka

Spółka zamierza wprowadzić nowy schemat sprzedaży zakładający, że kontrahenci będą informować spółkę z wyprzedzeniem o przybliżonej ilości i rodzaju potrzebnego towaru, jaki zamierzają zakupić. Na poczet przyszłych zakupów kontrahenci będą mogli wpłacać pieniądze, których suma będzie powiększać saldo tzw. indywidualnego limitu kontrahenta. Wpłacający będzie wskazywał, czego dotyczy płatność.

Podatnik spytał ministra finansów, czy płatności na poczet dostaw, które w momencie otrzymywania nie będą jeszcze skonkretyzowane (nie będzie znana dokładna ilość, rodzaj i cena towaru a dodatkowo strony będą miały zagwarantowaną możliwość odstąpienia od realizacji dostawy), będą skutkować powstaniem obowiązku podatkowego z chwilą ich otrzymania? Zdaniem spółki obowiązek podatkowy od tych wpłat nie powstanie.

Dyrektor izby skarbowej w Warszawie uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Podatnik złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z 11 maja 2012 r. (III SA/Wa 2418/11) uznał skargę za zasadną i uchylił interpretację. Organ podatkowy złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA).

Sąd stanął po stronie organów podatkowych i uchylił skarżony wyrok. NSA podkreślił, że jeżeli wpłaty rzeczywiście są związane z zamówieniem i ta należność jest wpłacana zależnie od iloczynu zamawianych ilości towaru i przybliżonej ceny, tzn. jest podana ilość i cena w momencie tego zamówienia, to są to essentialia negotii (istotne elementy danej czynności prawnej) umowy sprzedaży. W związku z tym nie można w tym momencie twierdzić, że czynność ta jest nieskonkretyzowana. To, że te parametry mogą później ulec zmianie nie zmienia postaci rzeczy, ponieważ istnieje możliwość korekty.

Sąd stwierdził, że jeżeli spółka w stanie faktycznym wykazałaby, że wpłaty (kaucje, zabezpieczenia) nie są związane z konkretnymi dostawami, to wtedy na podstawie wyroku TSUE z 21 lutego 2006 r. w sprawie BUPA Hospitals i Goldsborough Developments (C-419/02) można byłoby uznać, że wpłaty te nie rodzą obowiązku podatkowego. Natomiast jeśli płatność jest związana z określoną ilością i ceną towaru w związku z zamówieniem, to jest ona skonkretyzowana i skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w VAT.

Podstawa prawna: Art. 19 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U z 2011 r. nr 177 poz. 1054 ze zm.).

Rafał Kuciński, prawnik, specjalista z zakresu VAT