Nieodpłatny przewóz współpracowników podlega VAT

Podatnik spytał organ podatkowy, czy zorganizowanie nieodpłatnych przewozów współpracowników powinno być uznawane za odpłatne świadczenie usług podlegające VAT. Jego zdaniem czynności te nie podlegają VAT. Organ podatkowy nie zgodził się z tym stanowiskiem. Podatnik złożył, więc skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA). Sąd jednak przyznał rację organom podatkowym. Według niego nieodpłatny przewóz współpracowników (pracowników firm współpracujących z podatnikiem) np. pracowników firm ochroniarskich czy logistycznych – jest odpłatnym świadczeniem usług i podlega opodatkowaniu VAT.

Natomiast opodatkowaniu nie podlegają usługi transportu świadczone dla własnych pracowników. Sąd w ustnym uzasadnieniu wyroku podkreślił, że nie ma związku przyczynowego między wykonanymi przez spółkę usługami transportu do pracy pracowników firm współpracujących, a prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą. Podatnika nie łączy, bowiem żaden stosunek prawny z pracownikami firm współpracujących.

Należy pamiętać, że nieodpłatne świadczenia usług podlegają VAT tylko w określonych przypadkach. Niestety przepisy zawierają przesłanki, które mogą być różnie interpretowane. W omawianym wyroku sąd ocenił stan faktyczny pod kątem zastosowania art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu opodatkowaniu podlega nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste m.in. podatnika lub jego pracowników oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż jego działalność gospodarcza. Kwestią przysparzającą wielu problemów jest ocena, czy usługa jest wykonana na cele osobiste np. pracowników podatnika, a szerzej – czy służy do celów innych niż jego działalność gospodarcza, czy też jest to usługa świadczona na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Co istotne – w tym drugim przypadku nie podlega ona opodatkowaniu VAT.

Nieodpłatne świadczenie usług w myśl art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT może polegać na zakupie i przekazaniu usług dla innych osób lub podmiotów. Tak jak w omawianym przypadku, gdy usługi transportowe zostały zakupione od firmy transportowej dla własnych pracowników oraz pracowników kontrahentów. Może polegać także na bezpośrednim ich świadczeniu przez podatnika na rzecz pracowników lub innych osób np. gdyby pracodawca własnym środkiem transportu dowoził pracowników do pracy.

Zasadniczo to pracownik jest zobowiązany stawić się w miejscu pracy. Stąd dowóz przez pracodawcę traktowany jest, jako świadczenie na jego rzecz.

Sąd stwierdził w omawianym wyroku, że usługi transportowe dla własnych pracowników (lub kandydatów do pracy) nie podlega VAT. W tym przypadku, bowiem ich dowóz do miejsca pracy pozostaje w związku z działalnością gospodarczą pracodawcy. Natomiast w stosunku do usług transportowych dla pracowników podmiotów współpracujących, sąd przedstawił odmienną interpretacje. Jego zdaniem usługi te podlegają opodatkowaniu VAT z uwagi na brak ich związku z działalnością gospodarczą podatnika. Sąd podkreślił, że podatnika z pracownikami firm współpracujących nie łączy żaden stosunek prawny. Tym samym sąd podzielił w pełni stanowisko Dyrektora izby skarbowej, wyrażone w zaskarżonej przez podatnika interpretacji.

Niestety w wydanym wyroku WSA nie pokusił się o wyjaśnienie pojęcia świadczenia usług na cele osobiste pracowników. Generalnie cele (potrzeby) osobiste to te, których pracodawca nie ma obowiązku zaspokoić. W wyroku z 9 grudnia 2008 r. (sygn. akt I FSK 1589/2007) Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że w przypadku, gdy korzyść pracownika na tle korzyści samego przedsiębiorstwa ma drugorzędne znaczenie, wówczas nie można mówić o nieodpłatnym świadczeniu usług opodatkowanych VAT. Natomiast w sytuacji, gdy pracownik osiąga ewidentną korzyść majątkową w postaci dodatkowego benefitu, wówczas możemy mieć do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem usług podlegających opodatkowaniu.

Nawet w przypadku transportu własnych pracowników do miejsca pracy mogą powstać wątpliwości, co do opodatkowania tych usług VAT. W wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 16 października 1997 r. (sygn. akt C-258/95) Trybunał stwierdził, że zapewnienie pracowniom nieodpłatnego transportu tylko w określonych sytuacjach nie jest świadczeniem na ich cele osobiste. Zdaniem TSUE takimi okolicznościami może być np. brak transportu innego niż zapewniony przez pracodawcę, czy charakter jego działalności.