Odliczanie częściowe VAT na podstawie proporcji

Z faktur dokumentujących zakup usług służących czynnościom opodatkowanym i zwolnionym z VAT podatnik ma prawo do częściowego odliczenia kwoty VAT naliczonego na podstawie proporcji sprzedaży (współczynnik sprzedaży), o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT. Proporcje stosuje się w sytuacji, gdy przedsiębiorca, ponosząc wydatki dotyczące jednocześnie czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz zwolnionych, nie jest w stanie kwoty tych wydatków przyporządkować do poszczególnych rodzajów czynności.

Takimi wydatkami mogą być np. usługi prawne.  Podatnik, który z tytułu takich usług otrzyma od kancelarii faktury VAT z wykazanymi kwotami podatku, w momencie ponoszenia wydatków na te usługi nie jest w stanie określić podziału, w jakim dotyczą konkretnych czynności. Ponieważ czynności pozostające poza zakresem działania ustawy o VAT nie mają wpływu na ustalenie proporcji, o której mowa w jej art. 90 ust. 3 w celu wyliczenia proporcji, podatnik w takiej sytuacji powinien pominąć sprzedaż niepodlegającą opodatkowaniu, uwzględniając jedynie stosunek sprzedaży opodatkowanej VAT do sprzedaży ogółem, tj. opodatkowanej i zwolnionej. Tak ustalona proporcja będzie podstawą do odliczenia podatku naliczonego od ponoszonych wydatków mających związek z czynnościami opodatkowanymi, zwolnionymi i niepodlegającymi opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 tej ustawy.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, dotyczącej sprzedaży opodatkowanej, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10 art. 90 ust. 2 ustawy.

Proporcję ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.