Parkowanie poza firmą nie przekreśla szans na odliczenie całego VAT

W przypadku pojazdów samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jest możliwe pełne odliczenie VAT. Niezależnie od rodzaju pojazdu, zgodnie z art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT kryterium to jest spełnione, jeżeli sposób wykorzystania tych pojazdów (zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania), dodatkowo potwierdzony prowadzoną dla tych samochodów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (ponadto niezbędne jest spełnienie pewnych wymogów formalnych).

Pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi często dochodzi do sporów na tle tego, kiedy można uznać, że sposób wykorzystania pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Powyższy warunek należy rozpatrywać w dwóch aspektach. Po pierwsze, wprowadzone przez przedsiębiorcę procedury (zawarte w regulaminach, zarządzeniach itp.) w sposób racjonalny, odpowiedni dla specyfiki danej działalności gospodarczej i sposobu wykorzystywania w niej pojazdów samochodowych, powinny zapobiegać możliwości wykorzystywania tych pojazdów do celów niezwiązanych z tą działalnością (w szczególności do celów prywatnych pracowników).

Po drugie, istotna jest dbałość o to, aby wprowadzone procedury faktycznie były przestrzegane. Potrzebne są więc również pewne działania kontrolne, m.in. systematyczna analiza próbek dokumentacji dotyczącej sposobu korzystania z pojazdów (przede wszystkim ewidencji przebiegu). W obu aspektach chodzi o podjęcie przez przedsiębiorcę wszelkich działań, jakie w danych okolicznościach można, kierując się zdrowym rozsądkiem, uznać za wystarczające dla zagwarantowania skutku oczekiwanego przez ustawodawcę (wykorzystanie pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej podatnika).

Niestety w praktyce organy podatkowe często interpretują art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT w ten sposób, że możliwość wystąpienia jakiegokolwiek, nawet bardzo hipotetycznego ryzyka wykorzystania pojazdu do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością, wyklucza możliwość pełnego odliczenia VAT.

W ten sposób podatnik może być postawiony w sytuacji, w której pozbawia się go możliwości skorzystania z pełnego odliczenia VAT nawet wówczas, jeśli obiektywnie podjął wszelkie racjonalne działania w celu ograniczenia możliwości wykorzystywania pojazdów wyłącznie do celów działalności gospodarczej. Takiej tendencji bardzo słusznie sprzeciwił się WSA w Bydgoszczy w wyroku z 8 września 2015 r., sygn. akt I SA/Bd 577/15.

W ww. sprawie organ podatkowy upatrywał prywatnego użytku samochodów służbowych wyłącznie w tym, że w pewnych sytuacjach pracownicy podatnika prowadzącego działalność w zakresie usług serwisowych mogli mieć wskazane (w ramach zleconych prac) miejsce garażowania lub parkowania samochodu poza parkingiem siedziby przedsiębiorstwa. WSA ocenił jednak stosowane przez podatnika procedury i działania kontrolne jako wystarczające podkreślając, że powody wykorzystania miejsc parkingowych poza siedzibą podatnika były racjonalne i uzasadnione specyfiką prowadzonej działalności.

Nie można sprowadzać zasad odliczania VAT wyłącznie do konieczności zrealizowania nieokreślonych, niemożliwych do spełnienia warunków. Nawet najlepsze procedury i systemy zabezpieczeń nie gwarantują w pełni realizacji zamierzonych celów. W przepisach chodzi natomiast o wprowadzenie w firmie takich zasad i mechanizmów, które dadzą maksymalną gwarancję wykorzystania pojazdów wyłącznie w działalności gospodarczej.