Wartości niematerialne i prawne to nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok. Przeznaczone są one do używania na potrzeby jednostki. Zaliczają się do nich w szczególności:
- autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
- prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
- tzw. know-how.
Nie rzadziej niż na dzień bilansowy wartości niematerialne i prawne wycenia się według cen nabycia pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Cena nabycia to cena zakupu składnika aktywów. Obejmuje ona kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. W przypadku importu powiększona jest ona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu.
Rozpoczęcie amortyzacji dla WNiP
Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od WNiP dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jej wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu WNiP do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z jej wartością początkową lub przeznaczenia jej do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru (z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości). Na dzień przyjęcia WNiP do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jej amortyzacji.
Ewidencja powinna przebiegać następująco:
- Faktura zakupu WNiP
Wn Rozliczenie zakupu
Ma Zobowiązania z tytułu dostaw i usług - Przyjęcie WNiP do rejestru
Wn Wartości nie materialne i prawne (wartość netto)
Wn VAT podlegający odliczeniuMa Rozliczenie zakupu - Zaksięgowanie umorzenia
Wn Amortyzacja
Ma Umorzenie WNiP
Za rzetelność sprawozdania odpowiada kierownik jednostki
Zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, powinno się ujmować w księgach rachunkowych i wykazywać w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną, za co odpowiedzialny jest kierownik jednostki. Ponosi on także odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości - z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury - zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. Przez kierownika należy rozumieć członka zarządu lub innego organu zarządzającego. Jeżeli organ jest wieloosobowy, wówczas chodzi o członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej - wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej - komplementariuszy prowadzących sprawy spółki.
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 3 500 zł. W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3 500 zł, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych rozłożonych w czasie albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym.
Można też nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, których wartość początkowa nie przekracza 3 500 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.
Składniki majątku wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Natomiast okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych nie może być krótszy niż:
- od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich - 24 miesiące,
- od licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych - 24 miesiące,
- od poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych - 12 miesięcy,
- od pozostałych wartości niematerialnych i prawnych - 60 miesięcy.
Grzegorz Magdziarz
Zobacz także:
