Jednostka publiczna może zamienić dług czynszowy na inne świadczenie

Dyrektor zarządu mienia komunalnego zwrócił się do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku z prośbą o ustosunkowanie się do kwestii możliwości zamiany – za zgodą stron – długu czynszowego na inne świadczenie zmniejszające zadłużenie.

W odpowiedzi (II-025013/14) izba wskazała, że kwestię tę należy rozpatrywać zarówno z punktu widzenia prawa cywilnego, jak i prawa administracyjnego oraz finansowego.

Zgodnie z art. 659 Kodeksu cywilnego czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju. Zapłata może być zatem oznaczona w innego rodzaju świadczeniach niż tylko jako pieniądze. Równocześnie, stosownie do art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia (za zgodą wierzyciela) inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Mamy wówczas do czynienia z tzw. świadczeniem w miejsce wykonania. Z cywilistycznego punktu widzenia omawiane rozwiązanie prawne problemu jest więc możliwe.

Wskazane rozwiązanie jest również możliwe w świetle ustawy o finansach publicznych. Zgodnie z art. 42 ust. 5 jednostki publiczne zobowiązane są do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.

Chodzi tu o podejmowanie wszelkich działań dopuszczalnych przez prawo, a takim jest m.in. zamiana długu czynszowego na inne świadczenie. Ponadto, skoro jednostka sektora finansów publicznych może zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy o finansach publicznych umarzać albo odraczać spłaty lub rozkładać na raty – na zasadach określonych przez organ stanowiący samorządu – należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, to tym bardziej może przyjąć (za zgodą stron) w miejsce umówionego świadczenia inne świadczenie zmniejszające zadłużenie.