Wysokość i wypłata dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Z uwagi na sposób planowania budżetu zazwyczaj przyjmuje się do planu pełną wysokość wynagrodzeń, bez odliczania okresów nieświadczenia pracy. Jednak jeśli jest to możliwe, w planowaniu powinny zostać ujęte środki wypłacone do daty sporządzenia planu z uwzględnieniem praw do dodatkowego wynagrodzenia rocznego oraz nominalne środki do końca roku kalendarzowego. Środki budżetowe na dodatkowe wynagrodzenie roczne stanowią odrębny paragraf planu finansowego i nie są łączone.

Wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego dokonuje się w terminie do końca pierwszego kwartału roku następnego w stosunku do roku, za który ono przysługuje.  Jedynie w przypadku gdy pracownik rozwiązuje umowę o pracę w związku z likwidacją pracodawcy, dodatkowe wynagrodzenie roczne należy wypłacić w terminie rozwiązania umowy (art. 5 ust. 2 i ust. 3 udwr).

W związku z wypłatą wynagrodzeń pracownikom zatrudnionym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki pojawiło się wiele wątpliwości, czy dodatkowe wynagrodzenie roczne takiego pracownika może zostać zaliczone do wydatków kwalifikowanych. Należy w związku z tym wskazać, że o ile ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym wskazuje jednoznacznie termin końcowy, w jakim ma zostać dokonana wypłata dodatkowego wynagrodzenia rocznego, o tyle nie wskazuje terminu początkowego.

Z uwagi na to, że dodatkowe wynagrodzenie roczne przysługuje pracownikowi po przepracowaniu roku, ustawodawca wskazał pośrednio, że dopiero po zakończeniu roku można dokonać określenia prawa do trzynastki. Nie jest ona wypłacana w terminie wcześniejszym nawet w przypadku rozwiązania umowy o pracę w trakcie roku kalendarzowego, chyba że ma miejsce likwidacja pracodawcy. Na tym gruncie należy ocenić sposób kwalifikacji wydatków w ramach POKL. Koniec okresu kwalifikowalności wydatków jest określony na 31 grudnia 2015 r. W związku z tym pracodawcy poszukują możliwości wcześniejszej wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego, aby móc rozliczyć je w ramach programu. Jednak w myśl obowiązujących przepisów nie ma takiej możliwości, gdyż wypłata dodatkowego wynagrodzenia rocznego będzie możliwa w okresie od 1 stycznia 2015 r. Ponieważ wydatki kwalifikowane muszą być zgodne z z obowiązującymi, krajowymi przepisami dotyczącymi wypłaty wynagrodzeń na rzecz pracowników, wcześniejsza wypłata, jako niezgodna z przepisami, spowodowałaby niekwalifikowalność wydatku.

Biorąc pod uwagę przepisy ustawy określające, że przy ustalaniu podstawy dodatkowego wynagrodzenia rocznego uwzględnia się wynagrodzenie obliczane jak do potrzeb ekwiwalentu za urlop oraz wynagrodzenia za urlop i wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, przy jej ustalaniu należy wyłączyć:

• jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie, a więc np. nagrody,
• wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
• nagrody jubileuszowe,
• wynagrodzenia za czas innej niż urlop wypoczynkowy usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
• ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy,
• dodatkowe wynagrodzenie radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
• wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
• kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
• nagrody z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
• odprawy emerytalne lub rentowe albo inne odprawy pieniężne,
• wynagrodzenia i odszkodowania przysługujące pracownikowi w razie rozwiązania stosunku pracy (§ 6 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop).

Ponadto należy wskazać, że dodatkowe wynagrodzenie roczne obejmuje wyłącznie wynagrodzenia i świadczenia związane ze stosunkiem pracy. W przypadku jeśli pracownik ma dodatkowo zawarte umowy cywilnoprawne z tym samym pracodawcą (umowy zlecenia, o dzieło), wynagrodzenie z tytułu ich wykonania nie podlega uwzględnieniu przy podstawie dodatkowego wynagrodzenia rocznego.