Burza mózgów prowadzi niekiedy do nieoczekiwanych rozwiązań, stąd występuje pod różnymi nazwami, na przykład jako metoda:
- poszukiwania najlepszych rozwiązań,
- twórczej dyskusji.
Cel
Stymulowanie zróżnicowanego myślenia w grupie, w której każdy indywidualnie generuje pomysły i poddaje je ogólnej dyskusji na forum, to główny cel burzy mózgów. W efekcie pojawia się wiele pomysłów, spośród których można wybrać najbardziej przydatne w konkretnej sytuacji. Burza mózgów zakłada, że każdy człowiek jest zdolny do myślenia i kreatywnego działania, o ile stworzy mu się do tego odpowiednie warunki.
Warto jednak pamiętać, że istnieją elastyczne granice między działaniami rutynowymi, schematycznymi a kreatywnością. Ich negatywny wpływ jest szczególnie widoczny w trakcie poszukiwania nowych pomysłów i rozwiązań wcześniej niestosowanych. Zawsze chodzi bowiem o ten jeden najlepszy pomysł, który może pojawić się w formie całościowej lub też zostać zbudowany z połączenia kilku podobnych propozycji. Ponadto, każdy pomysł może stać się twórczą inspiracją do powstania kolejnych, lepszych rozwiązań.
Metodyka
Podstawowymi zasadami przeprowadzenia sesji metodą
burzy mózgów są przede wszystkim:
- ograniczenie ostrej i niekonstruktywnej krytyki,
- stworzenie atmosfery do wygenerowania jak największej liczby sensownych pomysłów.
Należy również pamiętać, aby:
- zapisywać wszystkie pomysły,
- dokonywać prób ich analizy i syntezy,
- ograniczać pomysły autorskie,
- zgłaszać wszystkie pomysły, które się nasuwają.
Ponadto:
- grupa uczestników powinna obejmować przedstawicieli różnych zawodów i specjalności oraz szczebli struktury organizacyjnej danej firmy,
- wskazane jest, aby liczba członków grupy nie przekraczała 12 osób,
- odpowiednio wcześniej trzeba powiadomić uczestników szkolenia o jego miejscu i terminie, podając jednocześnie wykaz problemów do dyskusji oraz czas trwania wszystkich sesji,
- należy dobrze zabezpieczyć miejsce spotkania w niezbędne środki szkoleniowe,
- trzeba ułożyć zestawy pytań.
Powstawanie pomysłów
Prawidłowo przeprowadzone
szkolenie bhp przy wykorzystaniu metody burzy mózgów charakteryzuje się tym, że:
- możliwe jest zgłaszanie nieograniczonej liczby pomysłów,
- za jednym zgłoszeniem można przedstawić tylko jeden pomysł,
- żaden pomysł nie może być krytykowany,
- nie odnotowuje się danych osobowych autora pomysłu,
- omawia się wszystkie, nawet absurdalne pomysły,
- pomysły mogą być zapisywane na kartce lub tablicy.
Krytyka pierwszych pomysłów może powodować blokadę chęci i śmiałości uczestników szkolenia bhp do dzielenia się z grupą kolejnymi przemyśleniami.
Procedura
Zdaniem wielu szkoleniowców uczestników zespołów burzy mózgów powinno się szkolić na specjalnych kursach, które poświęca się tylko i wyłącznie stosowaniu tej metody. Główny nacisk należy wtedy kłaść na wyeliminowanie nawyków natychmiastowego oceniania.
Sprecyzowanie
Bardzo ważne jest, aby dobrze sformułować problem do rozwiązania. Właściwie określony problem ułatwia bowiem opracowanie ilościowych i jakościowych kryteriów, zgodnie z którymi będą oceniane poszczególne pomysły. Problem powinien być krótki i przejrzysty.
Przygotowanie
Sesję twórczą powinno poprzedzać zebranie informacji związanych z tematem rozwiązywanego problemu. W praktyce najczęściej przygotowuje się kilka ich wersji.
Praca twórcza
Zebranie jak największej liczby pomysłów to główny cel etapu pracy twórczej. Pożądane jest, aby sesję twórczą poprzedzić nieformalnym spotkaniem w celu zapoznania ze sobą jej uczestników, jeżeli wcześniej się nie znali, dla skrócenia czasu wejścia w kreatywną atmosferę pracy.
Swobodna rozmowa na tematy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy może stanowić dobrą podstawę oraz wprowadzenie do trudnej pracy zgłaszania pomysłów we właściwej sesji twórczej.
Instruktor lub przewodniczący zadaniowego zespołu twórczego otwiera spotkanie i wysuwa problem do rozwiązania – wstępnie go omawiając.
W części podsumowującej sesję twórczą poszczególne pomysły są:
- zbierane,
- grupowane,
- numerowane.
Wartościowanie, selekcja i wdrażanie
Podstawowym kryterium dla zebranych pomysłów jest ich przydatność dla przedsiębiorstwa i samych uczestników szkolenia. W konsekwencji należy nadać rangę najistotniejszym pomysłom według ich ważności.
dr hab. Włodzimierz Chojnacki, specjalista w zakresie socjologii, pedagogiki pracy i doradztwa zawodowego
Zobacz także: