Zakładowe normy przydziału wydawanych pracownikom środków higieny osobistej, ustalone przez pracodawcę po zasięgnięciu ich opinii, powinny być określone w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy lub porozumieniu z przedstawicielem pracowników (u pracodawcy, na którym nie ciąży obowiązek ustalania regulaminu pracy).
Ilość i rodzaje wydawanych pracownikom środków higieny osobistej zróżnicowane są ze względu na stan środowiska pracy oraz powinny uwzględniać w szczególności:
stopień zabrudzenia ciała przy wykonywaniu pracy,
wymogi higieny osobistej związane z wykonywanymi czynnościami,
względy wynikające z obowiązku przestrzegania wymogów sanitarnych.
Dostarczone pracownikowi środki higieny osobistej są własnością pracodawcy i powinny być używane wyłącznie w miejscu pracy.
Podział pracowników
Istnieje zróżnicowanie zatrudnionych ze względu na rodzaj wykonywanej pracy i towarzyszący jej poziom zbrudzenia. Chodzi tu o grupy pracowników:
którym powinno się umożliwić kilkakrotne w ciągu dnia pracy umycie nieznacznie zabrudzonych rąk, przemycie twarzy – są to pracownicy na stanowiskach nierobotniczych, w szczególności administracyjno-biurowi, inżynieryjno-techniczni poza działami produkcyjnymi (nienarażeni na znaczne zabrudzenie ciała), ochrony osób oraz mienia, portierzy itp.,
u których zachodzi konieczność usunięcia brudu łatwo zmywalnego z nieosłoniętych części ciała – są to na przykład rewidenci w środkach komunikacji miejskiej i międzymiastowej czy pracownicy w zatrudnieni w budownictwie, jak sztukatorzy, murarze, posadzkarze, malarze, cieśle, stolarze, dekarze, betoniarze, zbrojarze oraz ich pomocnicy,
u których zachodzi konieczność kilkakrotnego starannego mycia rąk w czasie pracy – z uwagi na wymagania produkcji lub przepisów sanitarnych bądź potrzeby mycia rąk i twarzy z brudu przylegającego do ciała – są to na przykład pracownicy zatrudnieni przy obsłudze obrabiarek do metalu, jak tokarze, frezerzy oraz ślusarze narzędziowi, a także inni, jak spawacze, kierowcy pojazdów w transporcie i komunikacji samochodowej, lakiernicy, piekarze, cukiernicy oraz pracownicy zakładów gastronomicznych i żywienia zbiorowego,
u których zachodzi konieczność mycia rąk, twarzy i nóg z brudu silnie przylegającego do skóry oraz pracownicy muszący często myć ręce z uwagi na stałe narażenie na stykanie się z substancjami trującymi lub szczególne wymagania związane z wykonywanymi czynnościami – są to na przykład pracownicy zatrudnieni przy przygotowaniu oraz układaniu mieszanek asfaltów drogowych, lakiernicy natryskowi, impregnujący drewno, wulkanizatorzy wyrobów z gumy (na gorąco), pracownicy warsztatowi i monterzy mechaniki pojazdowej, a także zaprawiający ziarno fungicydami, zatrudnieni przy rozpylaniu środków ochrony roślin oraz konfekcjonowaniu bądź wydawaniu nieopakowanych artykułów spożywczych,
u których zachodzi konieczność mycia górnej części ciała – z uwagi na duży stopień zabrudzenia – lub całego ciała – z brudu pochodzącego z substancji łatwo zmywalnych – są to na przykład pracownicy zatrudnieni przy obsłudze urządzeń w studzienkach i kanałach ściekowych, czyszczeniu oraz rozbiórce maszyn i urządzeń technicznych (silników, przekładni, kotłów), czyszczeniu konstrukcji stalowych z rdzy oraz farby, malowaniu farbą miniową, jak również produkcji i konfekcjonowaniu środków ochrony roślin,
u których zachodzi konieczność mycia całego ciała z uwagi na bardzo duży stopień zabrudzenia lub stykania się z substancjami trującymi – są to na przykład pracownicy wykonujący prace przy czyszczeniu zbiorników i cystern do przewozu mocnych kwasów oraz paliw, stykający się z silnymi truciznami (związkami arsenu, rtęcią, chromem), a także zatrudnieni przy obsłudze urządzeń technicznych w kotłowniach technologicznych i centralnego ogrzewania opalanych paliwem stałym, produkcji wyrobów bitumicznych oraz asfaltowych, jak również barwników anilinowych i siarkowych oraz zatrudnieni w zakładach utylizacji.
Bezwzględnie należy przestrzegać zakazu zatrudniania przy pracach z truciznami i robotach impregnacyjnych pracowników ze schorzeniami skóry, skaleczeniami, zadrapaniami oraz ranami.
Zmniejszenie zużycia środków higieny osobistej
Czynnikami sprzyjającymi mniejszemu zapotrzebowaniu na środki higieny osobistej są przede wszystkim:
hermetyzacja procesów produkcyjnych,
utrzymywanie właściwego mikroklimatu,
dbałość o stan higieniczny pomieszczeń pracy.
Alternatywa dla środków higieny osobistej
W miejsce wydawania środków higieny osobistej w naturze pracodawca może udostępnić pracownikom, w pomieszczeniach umywalni czy przedsionkach kabin ustępów, korzystanie na przykład z dozowników z mydłem w płynie i urządzeń do wydania papierowych ręczników lub suszarek do rąk z nawiewem ciepłego powietrza.
Podstawa prawna: ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Jan M. Pióro, specjalista w zakresie prawa pracy, biegły sądowy w dziedzinie bhp przy Sądzie Okręgowym w Warszawie
Zobacz także:
