Aby zapewnić przetrwanie firmy, trzeba utrzymać jej płynność finansową. Osiągnąć to można, zachowując właściwe relacje między aktywami obrotowymi a zobowiązaniami krótkoterminowymi, a zatem utrzymaniem bezpiecznego poziomu kapitału obrotowego netto.
Przez kapitał obrotowy netto należy rozumieć różnicę między aktywami obrotowymi i zobowiązaniami krótkoterminowymi.
Do najważniejszych decyzji podejmowanych w obszarze kapitału obrotowego netto można zaliczyć:
- Zarządzanie kredytem kupieckim (handlowym, towarowym).
Oznacza to po prostu możliwość wydłużania lub skracania okresu kredytowania odbiorców, ustalania cen, terminów zapłaty, opustów cenowych związanych z terminem płatności i wielkością zakupów, ustalania limitów kredytowych. Zwróćmy uwagę, że decyzje te wymagają ścisłej współpracy służb finansowych i marketingowych.
- Zarządzanie zapasami.
Chodzi tu o ustalenie bezpiecznego poziomu zapasów zapewniających ciągłość procesów gospodarczych, tj. ciągłość sprzedaży i produkcji.
Ważną kwestią jest sposób finansowania zapasów oraz wybór właściwych proporcji między kredytem kupieckim dostawców a różnymi kredytami bankowymi: obrotowymi, w rachunku bieżącym.
- Zarządzanie zobowiązaniami krótkoterminowymi.
W tym przypadku należy określić krótkoterminowe potrzeby finansowe oraz źródła ich finansowania.
Zauważmy, że firmy utrzymują niezbędny poziom rezerw gotówkowych i innych ekwiwalentów gotówki z wielu powodów, np.:
w celu zapewnienia zapłaty wierzycielom firmy w przypadku wystąpienia opóźnień w ściąganiu należności;
aby zapobiec ewentualnym stratom spowodowanym koniecznością dokonania szybkiej sprzedaży, często poniżej kosztów; aby za wszelką cenę zgromadzić niezbędne środki niezbędne do spłaty zobowiązań. Zauważmy, że brak terminowej spłaty może niekiedy utrudnić przyszłą współpracę z dostawcami. W późniejszym okresie będą oni oferowali firmie gorsze warunki dostaw, wiążące się przykładowo z koniecznością zapłaty gotówkowej lub też zapewnienia zabezpieczeń;
aby uniknąć wysokich kosztów pozyskiwania kapitału w sytuacjach kryzysowych, tj. związanych z koniecznością utrzymania płynności finansowej. Potencjalnego dłużnika traktuje się wówczas jako kontrahenta o podwyższonym poziomie ryzyka;
aby zapewnić właściwe relacje między tempem wzrostu firmy, jej sprzedaży a poziomem aktywów obrotowych. Zwróćmy bowiem uwagę, że wzrost sprzedaży powoduje konieczność utrzymania większego poziomu zapasów i należności. Określa to z kolei zapotrzebowanie na środki niezbędne do ich finansowania.
W zakresie zarządzania kapitałem obrotowym mamy do wyboru następujące strategie, zakładające różne proporcje aktywów obrotowych i zobowiązań krótkoterminowych, charakteryzujące się różnym poziomem ryzyka:
- Strategia agresywna polega na dużym udziale zobowiązań krótkoterminowych w finansowaniu firmy oraz na minimalizacji posiadanych środków pieniężnych, należności i zapasów.
- Strategia konserwatywna sprowadza się do utrzymywania wysokiego poziomu środków pieniężnych, należności i zapasów oraz do finansowania się przede wszystkim zobowiązaniami długoterminowymi.
- Strategia umiarkowana jest pośrednią między dwiema wcześniej wymienionymi.
dr Andrzej Rutkowski, pracownik naukowy UWWZ, doradca finansowy wielu firm
Zobacz także: