Planując czas pracy na dany okres rozliczeniowy, pracodawca musi pamiętać m.in. o zasadzie przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Ustawodawca dopuszcza wykonywanie przez pracowników pracy w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy (np. w wolną sobotę) jedynie w sytuacjach uzasadniających wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych.
Pracy w wolną sobotę nie wolno planować
Jeśli np. w regulaminie pracy sobota jest ustalona jako stały dzień wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, nie można planować w rozkładzie pracy w taką sobotę. Jednak z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy wolno wezwać pracownika do pracy w wolną sobotę – pod warunkiem oddania innego dnia wolnego.
Pracodawca może więc polecić pracownikom pracę w wolną sobotę jedynie w razie:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- szczególnych potrzeb pracodawcy.
Oba te przypadki uzasadniające pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy mają charakter nadzwyczajny, niemożliwy do wcześniejszego zaplanowania. Z tych też powodów pracy w dniu wolnym pracodawca nie może planować.
Wprowadzenie do regulaminu pracy zapisu, że sobota jest dniem wolnym od pracy z tytułu zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, spowoduje, że pracodawca nie będzie mógł z wyprzedzeniem (na etapie tworzenia rozkładu czasu pracy) zaplanować pracownikom pracy w taką sobotę. Nie zmienia tego również fakt, że pracodawca zaplanuje, a następnie udzieli rekompensującego taką pracę dnia wolnego od pracy. Naruszony zostanie bowiem zakaz planowania pracy w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy.
Pracodawca nie musi jednak wyznaczać stałego dnia wolnego z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. W przypadku gdy w regulaminie:
- nie będzie zapisów na temat konkretnego dnia wolnego z tego tytułu albo
- będzie zapis stanowiący, że pracodawca może wyznaczać wolne na różne dni tygodnia,
wówczas pracodawca może wyznaczać każdorazowo w rozkładzie czasu pracy inny dzień wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy.
art. 151 § 1, art. 151[3] ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Zobacz także:
