Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje m.in., jeżeli:
oprócz ubezpieczonego są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny; nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat,
zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane, ubezpieczony wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia.
Zarówno ZUS, jak i płatnicy składek będący płatnikami zasiłków są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. Do obowiązków płatnika składek należy także kontrola formalna zaświadczeń lekarskich stanowiących podstawę zwolnienia od pracy.
Kontrola formalna zaświadczeń lekarskich polega na sprawdzeniu, czy zaświadczenie:
nie zostało sfałszowane,
zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich.