Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Zasady jej zawierania określone zostały w Kodeksie cywilnym.
Umowa ta nie jest podstawą do naliczania składek z tytułu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Od tej zasady jest jednak wyjątek – jeżeli umowa o dzieło została zawarta z własnym pracownikiem to pod względem składkowym traktuje się ją jak umowę o pracę.
Dla celów ubezpieczeniowych za pracownika uważa się bowiem także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło - jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Niemniej jednak, jeżeli umowa o dzieło została nawiązana jeszcze przed podpisaniem umowy, to mimo iż zapłata za dzieło nastąpiła już po zatrudnieniu – pracodawca nie płaci składek na ZUS z tytułu umowy cywilnoprawnej.
