Umowa cywilnoprawna a istnienie stosunku pracy

Data: 23-08-2013 r.

Nawet jeśli osoba współpracująca z konkretną firmą (np. spółką) na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych (np. umów o świadczenie usług) sama jest przedsiębiorcą, nie wyklucza to jeszcze wygrania przez nią procesu o ustalenie stosunku pracy. 

Według orzecznictwa Sądu Najwyższego zgłoszenie w urzędzie gminy do ewidencji działalności gospodarczej prowadzenia własnej działalności gospodarczej i uzyskanie wpisu do tej ewidencji, a następnie zawarcie umowy cywilnoprawnej obejmującej przedmiot zgłoszonej działalności, nie wyklucza ustalenia i oceny, że strony umowy łączył w istocie stosunek zatrudnienia wynikający z umowy o pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2001 r., I PKN 56/00, OSP 2002/5/70).

 

Dowody potwierdzające pracowniczy charakter zatrudnienia musi zgłosić pracownik. Natomiast pozwany pracodawca musi je kontrować przedstawiając argumenty wskazujące na to, że intencją stron było nie tylko zawarcie umowy cywilnoprawnej ale i realizacja takiej umowy. Z oczywistych względów w procesie nie przedstawia się żadnej dokumentacji pracowniczej ponieważ nie została ona sporządzona.

Uwaga! Gdyby jednak okazało się, że pracodawca faktycznie prowadził dla zatrudnionego dokumentację typową dla stosunku pracy (np. akta osobowe, ewidencję czasu pracy, listę obecności itp.), taka okoliczność działałaby przeciwko niemu w procesie sądowym.

Zwykle w sprawach o ustalenie stosunku pracy więź prawna łącząca strony nie ma jednolitych cech. Dlatego przeważająca liczba cech właściwych dla danego typu umowy zdecyduje o jej charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 października 1999 r., I PKN 416/98, OSNP 1999/24/775). Jeżeli liczba cech właściwych dla zatrudnienia pracowniczego będzie porównywalna z tą charakterystyczną dla umów cywilnych, o kwalifikacji umowy zadecydować może również nazwa umowy nadana jej przez strony.

Jednak podstawową okolicznością, którą musi udowodnić powód domagający się ustalenia istnienia stosunku pracy jest to, iż jego praca wykonywana była warunkach podporządkowania, czyli pod kierownictwem pracodawcy. Ten zaś musi dowieść odwrotnych okoliczności - to jest swobody kontrahenta przy wykonywaniu umowy, która świadczy o jej cywilnoprawnym charakterze. Okolicznością wykluczającą istnienie stosunku pracy byłoby też dopuszczenie wykonywania umowy przez inne osoby w zastępstwie kontrahenta.

Podstawa prawna: art. 22 § 1 i 22 § 1 [1] ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Rafał Krawczyk, sędzia Sądu Okręgowego w Toruniu


Zobacz także:


Najnowsze i najważniejsze orzecznictwo sądów w sprawach pracowniczych znajdziesz w miesięczniku „Prawo pracy w orzecznictwie”. Zapraszamy do lektury.

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

30 najciekawszych pytań z prawa pracy

pobierz

Różnicowanie wynagrodzeń na takich samym stanowiskach

pobierz

Dokumentacja pracownicza

pobierz

Pracownik może krytykować decyzje szefa, ale nie jego osobę

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 26883 )
Array ( [docId] => 26883 )