Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym jest co do zasady chroniony przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Jednak pracodawca, który zatrudnia co najmniej 20 osób, może wyjątkowo zwolnić takiego pracownika na podstawie tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych. Nieco inne zasady dotyczą zwolnień w trybie indywidualnym i w trybie grupowym na podstawie wspomnianej ustawy.
Zgodnie z art. 186[1] § 1 kp pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Nie może również wypowiedzieć warunków pracy i płacy (art. 42 § 1 kp). Rozwiązanie przez pracodawcę umowy we wskazanym okresie jest dopuszczalne tylko w razie:
ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także
w przypadku grupowych zwolnień z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli urlop wychowawczy trwa co najmniej 3 miesiące, a pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, oraz
w razie indywidualnych zwolnień z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli urlop wychowawczy trwa co najmniej 3 miesiące, a pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników – i tylko pod warunkiem że przyczyny niedotyczące pracowników stanowią wyłączny powód wypowiedzenia stosunku pracy lub jego rozwiązania z mocy porozumienia stron (art. 10 w związku z art. 1, art. 5 oraz art. 8 ustawy o zwolnieniach grupowych).
Ochrona szczególna nie obejmuje również sytuacji, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (dyscyplinarnie), a więc na podstawie art. 52 kp pkt 1 w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. W przypadku pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym takim ciężkim naruszeniem może być na przykład:
Wynika to z faktu, że chociaż pracownik w trakcie urlopu wychowawczego jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, to nadal ciążą na nim inne obowiązki pracownicze.
Rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym nie korzysta z takiej ochrony jak ochrona pracownicy w ciąży lub pracownika w okresie urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego. W przypadku rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym nie jest wymagana zgoda zakładowej organizacji związkowej, określona w art. 177 § 4 kp, a tylko jej opinia – na zasadach ogólnych, określonych w art. 52 § 3 kp.
Uwaga: podczas urlopu wychowawczego umowę o pracę można rozwiązać:
Podstawa prawna:
art. 186 – 186[8] ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 19 września 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. z 2013 r. poz. 1139).
dr Barbara Godlewska-Bujok
Zobacz także:
Więcej na temat urlopów wychowawczych po zmianach z października 2013 r. można przeczytać w listopadowym numerze miesięcznika Prawo pracy Personel od A do Z.
