Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.
Wymiar urlopu wynosi :
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Zatem w pierwszym roku kalendarzowym świadczenia pracy pracownik nabywa prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy w wymiarze 1/12 z 20 dni, co stanowi 1,66 dnia urlopu (w odniesieniu do urlopu nabywanego w pierwszym roku pracy przepisy nie przewidują zaokrąglania niepełnego dnia urlopu w górę do pełnego dnia, dla uproszczenia przyjmuje się, że 1,66 dnia urlopu = 13 godzin i 20 minut urlopu).
Jak liczyć miesiąc pracy
Jeśli chodzi o sposób liczenia terminów wymaganych do nabycia określonych uprawnień pracowniczych (w tym prawa do urlopu wypoczynkowego) wskazać należy na wyrok SN z dnia 21 maja 1991 r., I PZP 16/91 (OSNC 1992/1/10), zgodnie z którym okres pracy powinien być ustalony przy uwzględnieniu potocznego sposobu liczenia terminów w taki sposób, że jego upływ następuje w dniu bezpośrednio poprzedzającym dzień, który nazwą lub datą odpowiada dniowi, w którym liczenie terminu rozpoczęto.
Przykład:
Pracownik rozpoczął pracę 1 kwietnia 2012 r. Po raz pierwszy prawo do urlopu nabył z dniem 30 kwietnia, a następnie 31 maja, 30 czerwca itd., aż do 31 grudnia.
Może się również zdarzyć, że pracownik w ogóle nie nabędzie prawa do pierwszego urlopu. Taka sytuacja będzie miała miejsce w sytuacji, gdy pracownik w pierwszym kalendarzowym roku pracy nie przepracuje pełnego miesiąca.
Przykład:
Pracownik podjął pracę 15 grudnia 2011 r. W związku z tym, pracownik do końca tego roku przepracuje tylko połowę miesiąca i za grudzień nie uzyska prawa do urlopu. Za to już 1 stycznia 2012 r. jako pracownik uprawniony do kolejnego urlopu nabędzie prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego.
Pracownik ma prawo do urlopu bezpłatnego
W pierwszym roku pracy pracownik może skorzystać z urlopu bezpłatnego na zasadach dotyczących ogółu pracowników. Warunkiem udzielenia takiego urlopu jest wystąpienie przez pracownika z pisemnym wnioskiem do pracodawcy. Decyzja o udzieleniu urlopu bezpłatnego należy do pracodawcy, który może ale nie musi przychylić się do prośby podwładnego. Przy udzielaniu urlopu bezpłatnego na okres dłuższy niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Niemniej jednak skorzystanie przez pracownika z urlopu bezpłatnego w pierwszym roku pracy wpłynie na jego uprawnienia urlopowe.
Przykład 1:
Pracownik rozpoczął pracę w dniu 1 kwietnia 2012 r., a na okres od
15 maja 2012 r. do 14 sierpnia 2012 r. poprosił o 3-miesięczny urlop
bezpłatny, na co pracodawca się zgodził.
Okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od
którego zależą uprawnienia pracownicze, co oznacza, że za czas tego
urlopu pracownik nie nabędzie prawa do urlopu wypoczynkowego. W efekcie
pracownik po miesiącu pracy (30 kwietnia) nabył prawo do 1/12 wymiaru
urlopu, natomiast kolejny raz uzyskał prawo do urlopu dopiero z dniem 31
sierpnia po przepracowaniu kolejnego miesiąca pracy liczonego jako 30
dni, na który to okres złożyły się okresy pracy przed rozpoczęciem
urlopu bezpłatnego, tj. od 1 do 14 maja oraz po jego zakończeniu, a więc
od 15 do 31 sierpnia. W 2012 r. pracownik jeszcze czterokrotnie
nabędzie prawo do 1/12 wymiaru urlopu, nastąpi to 30 września, 31
października, 30 listopada i 31 grudnia. Natomiast 1 stycznia 2013 r.
pracownikowi będzie przysługiwał kolejny urlop w wymiarze 20 dni.
Przykład 2:
Pracownik rozpoczął pracę 1 stycznia 2012 r. Od 1 kwietnia do 30
czerwca 2012 r. przebywał na urlopie bezpłatnym, po czym wrócił do pracy
i pracował do 31 sierpnia. Od 1 do 30 września znowu skorzystał z
urlopu bezpłatnego.
Oba okresy urlopu bezpłatnego nie będą wliczać się do okresu
pracy, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego. Oznacza
to, że w 2012 r. pracownik nabędzie prawo do 1/12 wymiaru urlopu 31
stycznia, 28 lutego, 31 marca, a następnie 31 lipca, 31 sierpnia oraz 31
października, 30 listopada i 31 grudnia.
Przykład 3:
Pracownik został zatrudniony 1 maja 2012 r. i po przepracowaniu
miesiąca pracodawca udzielił mu urlopu bezpłatnego na okres do końca
roku kalendarzowego.
Pracownik 31 maja nabył prawo do urlopu w wymiarze 1,66 dnia i
będzie to jedyny urlop, jaki będzie mu przysługiwał w 2012 roku, gdyż za
okres urlopu bezpłatnego nie nabędzie prawa do urlopu
wypoczynkowego.
Podstawa prawna:
- art. 153, art. 154 § 1, art. 174 ustawy z 26 czerwca 1974 r. -
Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Katarzyna Pietruszyńska, radca prawny
Zobacz także:
