Ustalony dla nauczyciela plan zajęć może nie wyczerpywać obowiązującego tego nauczyciela tygodniowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych we wszystkich tygodniach roku szkolnego, np. w związku z wcześniejszym zakończeniem roku szkolnego przez maturzystów. W takim przypadku nauczyciel powinien nauczać odpowiednio większą liczbę godzin w innych okresach danego roku szkolnego. Praca wykonywana zgodnie z tak ustalonym planem zajęć nie jest pracą w godzinach ponadwymiarowych. Tak działa system równoważnego czasu pracy. Pracownik otrzymuje stałe wynagrodzenie bez względu na to, że w pewnym okresie realizuje pracę ponad obowiązkowy wymiar, gdyż w innym okresie nie wypełnia obowiązkowej normy zajęć.
Zasady rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego, określa w drodze uchwały organ prowadzący szkołę.
Ustalając zasady tzw. uśredniania pensum nauczycieli organy prowadzące powinny określić taki sposób przydzielania godzin nauczycielom, aby ich średniotygodniowa liczba z całego okresu trwania zajęć w roku szkolnym wypełniała tygodniowy obowiązkowy wymiar na danym stanowisku. Jeżeli uśrednienie wskaże, że średnia liczba godzin nauczyciela jest mniejsza niż obowiązkowy ich wymiar, konieczne stanie się stosowanie procedury ograniczenia wymiaru zajęć nauczyciela.
