Samorządy będą musiały znaleźć w swoich budżetach środki na coroczne wyrównania zaniżanych nauczycielskich pensji. Trybunał Konstytucyjny orzekł bowiem, że zasady wypłacania jednorazowych dodatków uzupełniających są zgodne z Konstytucją, mimo że samorządy nie otrzymują na ten cel dodatkowych pieniędzy.
Karta Nauczyciela nakłada na samorządy obowiązek zagwarantowania nauczycielom na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, tzw. średnich wynagrodzeń, które wynoszą dla:
- nauczyciela stażysty - 100 %,
- nauczyciela kontraktowego - 111 %,
- nauczyciela mianowanego - 144 %,
- nauczyciela dyplomowanego - 184 %
kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej.
31 stycznia – termin wyrównania zaniżonych pensji
W przypadku nieosiągnięcia tych stawek organ prowadzący szkołę ustala kwotę różnicy pomiędzy faktycznymi wydatkami na nauczycielskie pensje w danym roku, a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli. Tak wyliczoną kwotę dzieli się pomiędzy nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nastąpiło zaniżenie pensji i wypłaca się im do 31 stycznia następnego roku, w formie jednorazowego dodatku uzupełniającego.
Zdaniem samorządów brak zapewnienia środków na wypłaty dodatków jest niezgodny z Konstytucją
Samorządy protestowały przeciwko takim zasadom wypłacania dodatku uzupełniającego. Ich zdaniem przepis art. 30a ust. 3 Karty Nauczyciela narusza art. 167 ust. 1 Konstytucji, który stanowi, że jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań. W ocenie samorządów nałożenie na nich obowiązku wypłacania dodatków uzupełniających, bez jednoczesnego zagwarantowania im na ten cel dodatkowych środków jest niezgodne z Konstytucją.
16 lipca TK orzekł o zgodności art. 30a ust. 3 Karty Nauczyciela z Konstytucją
Sprawa jednorazowego dodatku uzupełniającego trafiła przed Trybunał Konstytucyjny. Dnia 16 lipca Trybunał rozpoznał odroczoną w kwietniu sprawę dotyczącą zgodności zasad wypłacania dodatku uzupełniającego z Konstytucją. O zbadanie konstytucyjności art. 30a ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela wystąpiło 5 gmin.
Trybunał uznał, że zasady wypłacania jednorazowych dodatków uzupełniających są zgodne z Konstytucją. Zdaniem Trybunału sam fakt, że dochody samorządów nie są wystarczające, by realizować wszystkie nałożone na nich zadania publiczne nie może przesądzać o naruszeniu art. 167 ust. 1 Konstytucji. Trybunał podkreślił, że obowiązek zapewnienia nauczycielom wynagrodzeń o określonej średniej wysokości z uwzględnieniem poszczególnych stopni awansu zawodowego istnieje od 2002 r. zaś obowiązek wypłacania nauczycielom dodatków uzupełniających wprowadzono w 2009 r., na skutek niewypełniania przez samorządy przepisów o średnich pensjach nauczycieli.
W praktyce: Wyrok oznacza, że tak, jak do tej pory samorządy, które nie zagwarantują średnich nauczycielskich pensji w podległych sobie szkołach będą musiały wyrównać je w formie jednorazowego dodatku uzupełniającego. Termin wypłaty tego dodatku to 31 stycznia następnego roku kalendarzowego, za który wypłaca się dodatek.
Źródło:
- Wyrok Trybunały Konstytucyjnego z 16 lipca 2013 r. w spr. K 13/10.
Podstawa prawna:
- art. 30 ust. 3, art. 30a ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674).
Agnieszka Rumik, radca prawny
Zobacz także: