Dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Dyrektor w szczególności decyduje w sprawach zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki (art. 39 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty).
Ocena przydatności nauczyciela do pracy
Zwalniając z pracy nauczyciela z przyczyn organizacyjnych pracodawca powinien ocenić jego przydatność zawodową w porównaniu z innymi nauczycielami tego samego przedmiotu, a w razie konieczności rozwiązania stosunku pracy z jednym spośród kilku nauczycieli ocenie sądu podlegają również kryteria wyboru osoby, która została zwolniona (I PKN 266/04).
Nauczyciel może się odwołać do sądu pracy od wypowiedzenia
Kryteria doboru nauczyciela do zwolnienia podlegają więc ocenie sądu pracy, jeżeli nauczyciel zakwestionuje decyzję dyrektora w drodze odwołania od wypowiedzenia. Przed wręczeniem wypowiedzenia nauczycielowi, dyrektor nie ma jednak prawnego obowiązku wskazywania powodów podjęcia swojej decyzji. Uzasadnienie decyzji dyrektora powinno znajdować się w pisemnym oświadczeniu o wypowiedzeniu stosunku pracy (art. 30 § 4 Kodeksu pracy).
Podejmując decyzje kadrowe dyrektor kieruje się własnymi potrzebami
W wyroku z 18 grudnia 2003 r. Sąd Najwyższy uznał, że przy podejmowaniu decyzji o wyborze nauczyciela do przeniesienia w stan nieczynny (obecnie do wypowiedzenia) pracodawca może się kierować własnymi, uzasadnionymi potrzebami. Nieznaczne różnice w kwalifikacjach i w wykonywaniu obowiązków pracowniczych zachodzące między poszczególnymi pracownikami z reguły nie dają podstawy do kwestionowania dokonanego przez pracodawcę wyboru danego pracownika do zwolnienia (I PK 104/03).
Kryterium doboru pracowników do zwolnienia powinna być ocena specyficznych, istotnych z punktu widzenia pracodawcy, kompetencji pracownika, szczególnie przydatnych na określonym stanowisku pracy - pod warunkiem, że kryterium to będzie w jednakowy sposób zastosowane do wszystkich podlegających ocenie pracowników i w stosunku do żadnego z nich nie będą odgrywały doniosłej roli inne, dodatkowe kryteria - także wtedy, gdy pominie się ocenę przebiegu ich dotychczasowej pracy zawodowej (II PK 258/2011).
Kryterium socjalne, jako kryterium pomocnicze
Z powyższego wynika, że podstawowym czynnikiem wpływającym na wytypowanie pracownika do zwolnienia z pracy powinny być kryteria związane ze stosunkiem pracy. Dopiero później, pomocniczo może być stosowane kryterium socjalne związane z sytuacją rodzinną pracownika.
Kryteria związane ze stosunkiem pracy to np. stosunek do obowiązków służbowych, doświadczenie zawodowe, staż pracy, wykształcenie. Z kolei kryteria socjalne to stan rodzinny, sytuacja finansowa pracownika. Należy pamiętać, że nie wolno stosować kryteriów, które byłyby dyskryminujące choćby pośrednio np. zwolnić wszystkie kobiety.
Podstawa prawna:
- art. 39 ust. 3 pkt 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.),
- art. 30 § 4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.)
Dariusz Dwojewski
Zobacz także:
