Gmina odliczy pełny VAT od wykorzystywanych autobusów do końca 2015 roku

W rozpatrywanej sprawie gmina jest właścicielem autobusów, którymi nieodpłatnie przewozi uczniów do szkół podstawowych i gimnazjum oraz odpłatnie wynajmuje (z kierowcą) innym podmiotom. Nieodpłatny przewóz uczniów realizowany jest w ramach zadań własnych gminy, realizowanych na podstawie ustawy o samorządzie gminnym i ustawy o systemie oświaty. Za wynajem autobusów z kierowcą wystawiane są faktury, opodatkowane 8% stawką VAT.

Organ podatkowy stwierdził, że gmina może odliczać VAT wyłącznie od takich zakupów, które rzeczywiście służą wykonywaniu czynności opodatkowanych względnie – czynności opodatkowanych i nie podlegających opodatkowaniu, których faktycznie nie można wydzielić. Zdaniem fiskusa możliwe jest dokładne ustalenie ilości kilometrów, które przejeżdża autobus, świadcząc poszczególne kategorie usług. Może to stanowić podstawę do ustalenia relacji pomiędzy

wykorzystaniem autobusów do przewozu dzieci do szkół oraz do przewozów komercyjnych.

Gmina zaskarżyła decyzję do sądu a WSA uznał, że fiskus nie ma racji. Zgodnie z uchwałą 7 sędziów NSA z 24 października 2011 r. (I FPS 9/10), gdy zastosowanie proporcji określonej w art. 90 ustawy o VAT jest niemożliwe, a ponoszonych wydatków nie da się przyporządkować osobno czynnościom podlegającym opodatkowaniu oraz wyłączonym z opodatkowania – gminie przysługuje prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego. NSA podzielił ten pogląd. Sąd wskazał, że w ustawie o VAT brak unormowania zagadnienia określania proporcji dającej podstawę do odliczenia podatku naliczonego od wydatków służących zarówno działalności gospodarczej podatnika (opodatkowanej i zwolnionej), jak i działalności nie mającej charakteru gospodarczego (nie podlegającej opodatkowaniu).

Ten stan rzeczy ulegnie zmianie dopiero 1 stycznia 2016 r., tzn. z momentem wejścia w życie art. 86 ust. 2a ustawy z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 605). Tu bowiem znajduje się uregulowanie zgodnie, z którym w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem celów osobistych), gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej (tzw. proporcja).

Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Przy czym przepisy będą wskazywały, kiedy sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć oraz jakie w szczególności dane trzeba będzie brać pod uwagę, przy wyborze sposobu określenia proporcji. Jednak do momentu wejścia w życie tej regulacji, nie ma podstaw do zarzucania podatnikom, że nie kierowali się kryteriami postępowania, skoro nie miały one mocy normatywnej.