Koniec roku to czas, kiedy przedsiębiorcy korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT powinni szczególnie uważnie analizować swoje roczne obroty. Przekroczenie kwoty 150.000 zł będzie oznaczało utratę zwolnienia podmiotowego.
Zwolnienie podmiotowe z VAT jest adresowane do drobnych przedsiębiorców, którzy ze względu na stosunkowo niewielki rozmiar działalności mogą nie rozliczać VAT należnego. Ceną za to jest jednak zakaz odliczania podatku naliczonego. Oznacza to, że sytuacja podatników zwolnionych podmiotowo przypomina ostatecznego konsumenta, który w cenie nabywanego przez siebie towaru bądź usługi płaci podatek, którego nie może odliczyć. To zwolnienie od podatku sprawia, że system VAT jest dla takich przedsiębiorców całkowicie neutralny.
Podatnik może wybrać zwolnienie podmiotowe, jeśli jego roczne obroty są niższe niż 150.000 zł. Jeśli to zrobi, nie będzie musiał prowadzić pełnej ewidencji, składać deklaracji i płacić VAT. Niestety nie odliczy także podatku naliczonego z otrzymywanych faktur.
Do obliczenia kwoty obrotu uprawniającej do zwolnienia przyjmuje się łączną wartość sprzedaży opodatkowanej netto (czyli bez VAT). W praktyce ta zasada odnosi się więc jedynie do tych podatników VAT, którzy rozliczali podatek, ale ze względu na wysokość obrotów w kolejnym roku zamierzają skorzystać ze zwolnienia. Nie dotyczy natomiast podmiotów zainteresowanych kontynuowaniem tego zwolnienia, a więc tych, którzy korzystali z niego także w roku poprzedzającym dany rok podatkowy. Podmioty mieszczące się w tej drugiej kategorii nie naliczają bowiem VAT, a zatem w ich przypadku nie ma znaczenia podział kwot uzyskanych z tytułu sprzedaży na kwoty brutto i netto.
Zwolnienia podmiotowego nie stosuje się do podatników:
Dostarczających towary:
- wymienione w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (np. metale szlachetne, bursztyn);
- opodatkowane podatkiem akcyzowym z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),
- wyrobów tytoniowych,
- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
Będących dostawcami:
budynków, budowli lub ich części (głównie chodzi tu o deweloperów),
terenów budowlanych,
nowych środków transportu.
Świadczących usługi prawnicze, w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego) oraz jubilerskie.
Nawet niewielka skala działalności w zakresie objętym wyłączeniem podmiotowym będzie powodować niemożność skorzystania ze zwolnienia.
Co zrobić po utracie zwolnienia z VAT
Utrata zwolnienia podmiotowego skutkuje koniecznością zapłacenia zaległego VAT. Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku bądź z niego zrezygnował, może ponownie z niego skorzystać, najwcześniej po upływie 1 roku, licząc od końca tego roku, w którym utraci lub zrezygnował z tego zwolnienia.
Rafał Kuciński, prawnik, specjalista z zakresu VAT
Zobacz także:
