Jednym z warunków przyspieszonego zwrotu podatku jest, aby kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej wynikały z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone (art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT). Za zapłatę można uznać również potrącenie wierzytelności.
Warunek ten uznaje się za spełniony również w zakresie płatności wykonywanych przez potrącenie wzajemnej wierzytelności podatnika z wierzytelnością, na którą została wystawiona faktura (zob. przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Warszawie z 12 marca 2009 r., sygn. III SA/Wa 3172/08).
Wątpliwości pojawiają się w przypadku potrącania wierzytelności o wartości przekraczającej 15.000 euro (ze względu na istniejący w art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT nakaz zapłaty należności z uwzględnieniem art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). Jednak NSA potwierdził, że prawo do otrzymania zwrotu VAT w przyśpieszonym terminie 25 dni przysługuje także wtedy, gdy kwoty VAT (także ponad 15.000 euro) wykazane w złożonej deklaracji zostały uregulowane na rzecz wystawcy faktury przez potrącenie wzajemnych wierzytelności (wyrok z 5 kwietnia 2012 r. sygn. akt I FSK 1731/11).
W sprawie rozpatrywanej przez NSA spółka zajmująca się projektowaniem, budową i eksploatacją odcinka autostrady wystąpiła do ministra finansów o interpretację podatkową. Spytała, czy będzie mogła otrzymać zwrot nadwyżki podatku naliczonego w przyśpieszonym terminie 25 dni, jeżeli faktury obejmujące wynagrodzenie dla operatora za usługi związane z naprawą szkód na autostradzie będą częściowo regulowane przez potrącenie wzajemnych wierzytelności spółki i operatora (kompensata). Wartość jednorazowych transakcji zakupu od operatora, do których zastosowanie będzie miała kompensata wierzytelności, będzie w niektórych przypadkach niższa niż równowartość 15.000 euro, a w niektórych równa lub większa od tej kwoty.
Minister finansów stwierdził, że nie jest to możliwe. Według niego, jeśli podatnik chce skorzystać z możliwości zwrotu nadwyżki podatku w terminie wcześniejszym, to płatność wynikająca z pojedynczej transakcji musi być zrealizowana za pośrednictwem rachunku bankowego, co wyklucza przeprowadzenie tego rodzaju czynności w formie potrącenia.
Ta interpretacja została jednak uchylona przez WSA w Gdańsku. Według sądu obowiązek zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego kwot powyżej 15.000 euro jest jedynie granicą zapłaty w formie gotówkowej. Równocześnie nie ma żadnego wpływu na możliwość dokonywania wzajemnych kompensat wierzytelności.
Z taką interpretacją zgodził się również NSA. Sąd podkreślił, że warunek otrzymania przyspieszonego zwrotu nadwyżki podatku jest spełniony także wtedy, gdy w miejsce zapłaty należności z faktury, podatnik i wystawca faktury dokonają wzajemnego potrącenia przysługujących im wierzytelności.
Tomasz Krywan, doradca podatkowy
Zobacz także:
