Samorządowe jednostki budżetowe nie są podatnikami VAT

Kategoria: VAT i akcyza
Data: 10-12-2015 r.

Gmina wraz ze swoimi jednostkami budżetowymi to jeden podatnik VAT – tak orzekł TSUE w wyroku o sygn. akt C-276/14. W konsekwencji podmioty te muszą prowadzić wspólne rozliczenia dotyczące podatku od towarów i usług.

Przez ponad dwa lata niepewny był los samorządowych (gminnych, powiatowych oraz wojewódzkich) jednostek budżetowych, jako odrębnych od macierzystych jednostek samorządu terytorialnego podatników VAT.

Było to konsekwencją wydanej przez NSA 24 czerwca 2013 r. uchwały (sygn. akt I FPS 1/13). Wynikało z niej, że gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług.

Realizacja tej uchwały uległa jednak zawieszeniu, gdyż niespełna pół roku później NSA skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prejudycjalne, dotyczące statusu gminnych jednostek budżetowych jako podatników VAT. W tej sytuacji Ministerstwo Finansów wydało 12 grudnia 2013 r. komunikat, z którego wynikało, że do czasu wydania orzeczenia przez TSUE  uznaje za prawidłowe uznawanie samorządowych jednostek budżetowych za odrębnych podatników VAT od jednostek samorządowych.

TSUE potwierdził prawidłowość uchwały NSA 

Z punktu widzenia VAT wyrok TSUE oznacza, m.in., że:

  • Wszelkie czynności podlegające opodatkowaniu VAT wykonywane przez gminne jednostki budżetowe są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT przez ich macierzyste gminy (ze wszystkimi tego konsekwencjami).
  • Wszystkie zakupy towarów i usług dokonywane przez gminne jednostki budżetowe (w tym zakupy towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności przez samorządowe jednostki budżetowe) są zakupami dokonywanymi przez ich macierzyste gminy.
  • Czynności wykonywane między gminnymi jednostkami budżetowymi a ich macierzystymi gminami nie podlegają opodatkowaniu VAT (jako czynności wykonywane wewnątrz tego samego podatnika).

Uwaga!

Chociaż zarówno uchwała NSA jak i wyrok TSUE dotyczą bezpośrednio gminnych jednostek budżetowych, to jednak mają one odpowiednie zastosowanie także do pozostałych tj. powiatowych oraz wojewódzkich samorządowych jednostek budżetowych.

Orzeczenia te nie mają natomiast zastosowania do samorządowych zakładów budżetowych ani państwowych jednostek budżetowych. Zasady funkcjonowania tych zakładów i jednostek są odmienne od funkcjonowania samorządowych jednostek budżetowych (w szczególności samorządowe zakłady budżetowe oraz państwowe jednostki budżetowe cechuje dużo większa samodzielność organizacyjna niż samorządowe jednostki budżetowe), co nie pozwala uznać, że orzeczenia te mają do nich odpowiednie zastosowanie.

Trzeba pamiętać, że wyrok TSUE obowiązuje bezpośrednio i nie wymaga zatwierdzenia go polskimi przepisami czy wydania kolejnego orzeczenia NSA. Wyrok ten obowiązuje jednocześnie wstecz, tj. – przynajmniej teoretycznie – w  zakresie w jakim nie doszło do przedawnienia zobowiązań podatkowych jednostki samorządu terytorialnego oraz utworzone przez nie jednostki budżetowe powinny skorygować swoje rozliczenia w zakresie VAT.

Komentarz eksperta

Ze sporządzaniem takich korekt jednostki samorządu terytorialnego oraz utworzone przez nie jednostki budżetowe powinny się wstrzymać do zajęcia w omawianej sprawie stanowiska przez ministra finansów. Stanowisko to co prawda nie będzie dla jednostek wiążące, lecz – o ile zostanie ono zajęte w ramach interpretacji ogólnej – stosowanie się do niego będzie dla jednostek samorządu terytorialnego najbezpieczniejsze.

Praktyczne skutki wyroku TSUE są następujące:

  • Gminy, powiaty i województwa wraz ze swoimi jednostkami będą składały jedną deklarację VAT – do tej pory jednostki rozliczały się odrębnie,
  • Samorządowe jednostki budżetowe będą sporządzać deklaracje VAT cząstkowe i przekazywać je macierzystej jednostce samorządu terytorialnego
  • Jednostki samorządu terytorialnego oraz utworzone przez nie jednostki budżetowe będą musiały skorygować swoje rozliczenia w zakresie VAT (zapewne jednak Ministerstwo Finansów wyłączy taki obowiązek).
  • Prawo do odliczenia VAT będzie analizowane z perspektywy jednostki samorządu terytorialnego bez względu na to, która z samorządowych jednostek budżetowych dokona zakupów i sprzedaży.
  • Jednostki samorządu terytorialnego uzyskają prawo do odliczenia VAT od wielu inwestycji, które zostały przekazane do nieodpłatnego korzystania samorządowym jednostkom budżetowym
Tomasz Krywan, prawnik, doradca podatkowy (nr wpisu 11058)

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Najważniejsze zmiany w podatkach 2016 roku

pobierz

Imprezy integracyjne

pobierz

Zmiany w podatkach 2016

pobierz

Sprawdź, jak rozliczać VAT przy okresowym braku sprzedaży

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 38232 )
Array ( [docId] => 38232 )