Wytyczne ustawy o rachunkowości określają metodologię przeprowadzania inwentaryzacji, uzależniając zastosowaną metodę od rodzaju inwentaryzowanego składnika aktywów i pasywów. Inwentaryzacji stanu aktywów, pasywów oraz innych składników jednostki dokonuje się w drodze spisu z natury, potwierdzenia stanu, weryfikacji z dokumentami.
Podstawową i najbardziej pracochłonną metodą inwentaryzacji jest spis z natury. Dokonywany jest on w odniesieniu do posiadanych przez jednostkę składników aktywów w postaci materialnej, czyli takich, które można policzyć, zmierzyć, zważyć.
Metoda spisu z natury polega na ustaleniu rzeczywistego stanu ilościowego i wartościowego poszczególnych składników majątkowych poprzez ich policzenie, zmierzenie, zważenie i dokonanie wyceny. Istnieją jeszcze dwie metody inwentaryzacji.
Związek poszczególnych metod inwentaryzacyji ze składnikami majątku jednostki przedstawia tabela.
Metody inwentaryzacji poszczególnych składników aktywów i pasywów
Spis z natury
|
Potwierdzenie stanu
|
Weryfikacja z dokumentami
|
-
środki trwałe,
- maszyny i urządzenia stanowiące środki trwałe w budowie,
- nieruchomości stanowiące inwestycje,
- rzeczowe składniki aktywów obrotowych,
- aktywa pieniężne, z wyjątkiem środków zgromadzonych na rachunkach bankowych,
- papiery wartościowe w postaci materialnej,
- stanowiące własność innych podmiotów, a znajdujące się w jednostce składniki aktywów (nie dotyczy podmiotów świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i usługi składowania)
|
-
aktywa finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych lub przechowywane przez inne jednostki, w tym papiery wartościowe w formie niematerialnej,
- należności, w tym z tytułu udzielonych pożyczek,
- własne składniki aktywów powierzone kontrahentom
|
-
środki trwałe, do których dostęp jest znacznie utrudniony,
- grunty oraz prawa zaliczane do nieruchomości,
- należności sporne i wątpliwe,
- należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych,
- należności i zobowiązania o charakterze publicznoprawnym,
- składniki aktywów i pasywów, w odniesieniu do których przeprowadzenie spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe,
- inne aktywa i pasywa wcześniej niewymienione
|
Źródło: opracowanie własne na podstawie ustawy o rachunkowości
Podstawa prawna: ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 330 ze zm.).
Izabela Świderek, specjalista w zakresie rachunkowości
Zobacz także: