Sprawdź, kiedy można zastosować MSR, prowadząc księgi wg ustawy o rachunkowości

Zasady (politykę) rachunkowości zdefiniowano jako wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym także określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych. Tak więc MSR postawiono niemalże na równi z polskimi regulacjami. Obecnie mamy sytuację, gdy MSSF są stosowane jako podstawowe źródło prawa dla sprawozdawczości albo jako regulacje, które można wykorzystać dodatkowo w określonych przypadkach.

Kiedy można stosować MSR

Rozwiązania określone w MSR mogą stosować jednostki niezobowiązane do stosowania MSR jedynie w przypadku braku uregulowania danego zagadnienia zarówno w ustawie o rachunkowości, jak i w Krajowym Standardzie Rachunkowości (por. art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Wyraźnie to zostało podkreślone w znowelizowanym w tej materii z końcem 2014 roku Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja". Wskazano w nim wyraźnie, iż:

• nie jest właściwe powoływanie się na stosowanie Krajowych Standardów Rachunkowości i jednocześnie wybiórcze stosowanie niektórych Krajowych Standardów Rachunkowości lub ich części i niestosowanie innych. Decyzja kierownika jednostki o stosowaniu tylko wybranych Krajowych Standardów Rachunkowości spośród tych, które jej dotyczą, albo przyjęcie tylko niektórych ich postanowień, jest równoznaczna z decyzją o nieprzyjęciu do stosowania Krajowych Standardów Rachunkowości;

• prawo jednostki do stosowania MSR w sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy jest warunkowe, gdyż w pierwszej kolejności jednostka powinna stosować Krajowe Standardy Rachunkowości, a staje się to możliwe wtedy, gdy kierownik jednostki podjął decyzję o włączeniu Krajowych Standardów Rachunkowości do przyjętych przez nią zasad (polityki) rachunkowości. Jednostki, które postanowiły nie stosować Krajowych Standardów Rachunkowości, nie mogą stwierdzać w przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości, że w sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy stosują MSR, gdyż byłoby to naruszenie warunków prawa do stosowania MSR, określonych przez ustawodawcę w przywołanych przepisach ustawy.

Taka konstrukcja art. 10 ust. 3 uor i wyjaśnienia zawarte w rozdziale 3 KSR 7 powodują, iż zakres stosowania MSR przez jednostki sporządzające sprawozdania wg uor jest bardzo ograniczony.

Wynika to oczywiście z faktu, iż mamy obecnie 9 krajowych standardów, w tym te, które normują kwestie najbardziej ważkie i trudne dla większych podmiotów (rachunek przepływów pieniężnych, podatek odroczony, leasing i rezerwy). Ponadto oprócz standardów mamy wydanych  przez KSR  kilka stanowisk. 

Spodziewane są również kolejne wytyczne, m.in. poświęcone ujmowaniu prawa wieczystego użytkowania gruntu, amortyzacji czy relacjom prawo bilansowe - prawo podatkowe.

Nie oznacza to oczywiście, że nie ma obszarów, gdzie należy, kształtując politykę rachunkowości, korzystać z regulacji MSR. Są to jednak przypadki dotyczące zdarzeń rzadko występujących w praktyce polskich firm lub wynikające ze specyfiki działalności. Najważniejsze takie zagadnienia prezentuje tabela poniżej.