Od 2016 r. weszły w życie znowelizowane regulacje ustawy o rachunkowości dla małych jednostek

Każda jednostka prowadząca księgi rachunkowe ma obowiązek posiadać w formie pisemnej dokumentację polityki rachunkowości. Odpowiedzialny za to jest kierownik jednostki, którego obowiązkiem jest również jej aktualizowanie.Do polityki rachunkowości można wprowadzać zmiany, ale muszą one obowiązywać od początku roku obrotowego bez względu na datę podjęcia decyzji przez kierownika jednostki. Zmiany te mogą prowadzić do przyjmowania lub rezygnacji ze stosowania uproszczeń dotyczących ujmowania lub/i wyceny aktywów oraz pasywów. Mogą one obejmować też rozwiązania o charakterze ewidencyjnym niebędące uproszczeniami.

Przyjęcie zmian polityki rachunkowości może obniżyć koszty bieżącego prowadzenia rachunkowości – stosowanie niektórych rozwiązań, np. odmienne klasyfikowanie leasingu podatkowo i bilansowo czy ustalenie odroczonego podatku dochodowego jest przecież pracochłonne i kosztowne. Zmiana rozwiązań na te, które pozwalają rozpoznać więcej zysków, przyczyni się do wzrostu wyniku finansowego, np. zmiana modelu wyceny inwestycji czy zmiany w zakresie amortyzacji.

Jakie obszary uległy zmianie od 2016 roku

Wszystkie jednostki w zmienianej polityce rachunkowości muszą uaktualnić lub wprowadzić, jeśli dotychczas nie było, pojęcie istotności. Nie było ono zdefiniowane w ustawie o rachunkowości, natomiast jest bardzo ważne przy przyjmowaniu wszelkiego rodzaju uproszczeń.

Kierownik jednostki powinien uwzględnić też zmiany związane z możliwością odstąpienia od stosowania niektórych przepisów UoR. Taka możliwość wynika z dodanego art. 4 ust. 1b UoR.

Należy w zmienianej polityce rachunkowości podkreślić rolę informacji dodatkowej, co jest wymogiem art. 4 ust. 1a UoR. Informacja dodatkowa jest bowiem integralną częścią sprawozdania finansowego. W informacji dodatkowej należy umieścić wszystkie dane wymagane przez obowiązujący jednostkę załącznik do ustawy o rachunkowości, a także wszelkie dodatkowe informacje konieczne do spełnienia rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.

Ponadto zgodnie ze zmienionym art. 3 ust. 1 pkt 33 UoR zyski i straty nadzwyczajne będą to wyłącznie zyski i straty powstające w bankach, zakładach ubezpieczeń, zakładach reasekuracji oraz spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Powyższa zmiana oznacza, iż jednostki nieprowadzące działalności finansowej nie będą rozpoznawały już skutków zdarzeń losowych i niezwiązanych z ogólnym ryzykiem działalności gospodarczej, jako zysków i strat nadzwyczajnych. W polityce rachunkowości należy zatem zmienić opis pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych, aby dostosować go do nowego brzmienia art. 3 ust. 1 pkt 32 UoR. Należy też zmienić opis skutków zdarzeń nadzwyczajnych.

Nowelizacja ustawy wymaga też wprowadzenia zmian w zasadach amortyzowania dwóch kategorii wartości niematerialnych i prawnych. W jednostkach, w których pojawiają się te tytuły, należy wprowadzić odpowiednie zapisy pozwalające na wydłużenie dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych będą amortyzowane przez przewidywany, uzasadniony czas czerpania korzyści ekonomicznych, który powinien być udokumentowany. W sytuacji gdy nie można wiarygodnie oszacować okresu ekonomicznej użyteczności, to okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych nie może być dłuższy niż 5 lat.