W trybie zamówienia z wolnej ręki zamawiający, podobnie jak w pozostałych trybach, może żądać od wykonawcy wniesienia przed podpisaniem umowy zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Służy ono pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania kontraktu. Przy czym zamawiający nie może przyzwolić na wniesienie zabezpieczenia już po zawarciu umowy.
Zabezpieczenie, jakiego może żądać zamawiający od wykonawcy, wynosi od 2 do 10% ceny ofertowej brutto lub maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania wynikającego z umowy. Może ono być wnoszone, zgodnie z wyborem wykonawcy, w następujących formach:
- pieniądzu;
- poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym że zobowiązanie kasy jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym;
- gwarancjach bankowych;
- gwarancjach ubezpieczeniowych;
- poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Zabezpieczenie może zostać wniesione w jednej lub w kilku wybranych przez wykonawcę formach. Forma zabezpieczenia może zostać zmieniona, ale bez zachwiania ciągłości zabezpieczenia oraz jego wysokości. W przypadku wykonawców realizujących zamówienie przez okres dłuższy niż rok zabezpieczenie może być również tworzone przez potrącenia z należności za częściowo wykonane dostawy, usługi lub roboty budowlane, przy czym zgodę na powyższe musi wyrazić zamawiający.
W przypadku ratalnego wnoszenia zabezpieczenia minimum 30% jego wysokości musi zostać wniesione przed zawarciem umowy, a wniesienie całości zabezpieczenia musi nastąpić do upływu połowy okresu, na jaki została zawarta umowa.
Zamawiający jest zobowiązany zwrócić zabezpieczenie nie później niż w terminie 30 dni od daty wykonania zamówienia i uznania, że zostało ono należycie wykonane. Uprawniony jest także pozostawić do 30% kwoty z zabezpieczenia na okres rękojmi za wady. Zamawiający jest zobowiązany zwrócić tę kwotę w terminie najpóźniej 15 dniach od upływu terminu okresu rękojmi za wady.
W sytuacji gdy zamawiający ustalił z wykonawcą, że zabezpieczenie zostanie wniesione w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, dobrą praktyką jest wcześniejsze zażądanie wzoru dokumentu w celu ostatecznego ustalenia jego treści. Istotne jest, aby gwarancja była bezwarunkowa, nieodwołana i płatna na pierwsze żądanie zamawiającego.
Przykład: W gwarancjach niedopuszczalne są zapisy warunkujące wypłatę kwoty, która z niej wynika, np. od udowodnienia przez zamawiającego nienależytego wykonania lub niewykonania zamówienia. Nie może również dojść do sytuacji, w której gwarant, ma prawo do stwierdzenia, czy zamówienie zostało zrealizowane nie należycie albo nie zostało wykonane. Na takie postanowienia zamawiający powinien zwrócić uwagę i żądać ich wykreślenia z dokumentu, pod rygorem odmowy przyjęcia gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej.
Agata Hryc-Ląd
Zobacz także:
