Cyfra 1 w ZUS ZLA oznacza, że pacjent powinien leżeć, a cyfra 2 – że może chodzić. Naruszeniem przepisów przez pracownika nie będzie jeżeli mimo wpisanego kodu 1, uda się on np. na badania kontrolne czy na zabieg rehabilitacyjny, a w przypadku wpisania 2 – gdy pójdzie do apteki bądź po podstawowe zakupy.
W razie podejrzenia, że w trakcie zwolnienia lekarskiego chory np. wykonuje pracę zarobkową lub spędza czas niezgodnie z celem zwolnienia (zamiast przebywać w domu, w łóżku i stosować zalecenia lekarskie, załatwia sprawy prywatne, np. urzędowe), płatnik zasiłku (ZUS lub pracodawca) ma prawo odwiedzić chorego i skontrolować, czy wykorzystuje zwolnienie lekarskie zgodnie z jego przeznaczeniem. Może również sprawdzić samo zaświadczenie lekarskie , tzn. czy nie zostało sfałszowane lub czy wydano je zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich. Wyniki kontroli mają wpływ na uprawnienia zasiłkowe.
Obowiązek ustawowy w zakresie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy wynika z art. 68 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z tym przepisem płatnicy składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych w stosunku do ubezpieczonych, którym wypłaca zasiłki, uprawnieni są do kontrolowania ubezpieczonych w zakresie prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy zgodnie z ich celem, uprawnieni są również do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich.