W razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracodawca ma obowiązek niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Obowiązku tego nie może uzależniać od uprzedniego rozliczenia się pracownika z zakładem pracy. Co więcej, nieterminowe lub niewłaściwe wydanie świadectwa pracy uprawnia pracownika do dochodzenia odszkodowania.
Zgodnie z art. 99 § 1 kp pracownikowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracodawcę wskutek niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. Aby pracownik mógł wystąpić do sądu z takim żądaniem, konieczne jest ziszczenie się następujących przesłanek, przy czym muszą one wystąpić łącznie:
- brak wydania bądź też nieterminowe wydanie (niezwłocznie po ustaniu stosunku pracy) albo niewłaściwe (nieprawdziwe lub niekompletne) wydanie świadectwa pracy;
- szkoda pracownika w postaci niemożności podjęcia nowego zatrudnienia;
- związek przyczynowy między powstałą szkodą a niewłaściwym działaniem pracodawcy.
Nie każdy pracownik otrzyma odszkodowanie
Zgodnie ze stanowiskiem SN zaprezentowanym w wyroku z 10 listopada 1978
r., I PRN 107/78, PiZS 1980, nr 5, przedmiotowe
odszkodowanie przysługuje pracownikowi tylko wówczas, gdy z powodu
niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy nie
mógł uzyskać nowej pracy pomimo podejmowanych w tym kierunku starań, co
sam powinien udowodnić. Oznacza to, że na pracowniku, stosownie do
treści art. 6 k.c. w zw. z art. 300 kp, ciąży obowiązek wykazania
przesłanek warunkujących wystąpienie z przedmiotowym roszczeniem (wyr.
SN z 10 listopada 1978 r., I PRN 107/78, OSNCP 1979 nr 4, poz.
83).
Przykład: Pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, jednakże nie wydał mu świadectwa pracy. Pracownik po ustaniu stosunku pracy poszukiwał nowego zatrudnienia. Został zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną, a następnie do udziału w kolejnym procesie rekrutacji, który przeszedł pozytywnie. Z powodu braku świadectwa pracy z ostatniego miejsca zatrudnienia pracownik nie otrzymał jednak nowej posady.
Może zatem wystąpić z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko poprzedniemu pracodawcy, gdyż między niewydaniem świadectwa pracy a powstałą szkodą w postaci utraty zarobku zachodzi adekwatny związek przyczynowy.
Wysokość odszkodowania jest ściśle określona
Odszkodowanie za szkodę powstałą wskutek niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z tego powodu, nie dłuższy jednak niż 6 tygodni (art. 99 § 2 kp).
W praktyce budzi problem ustalenie podstawy odszkodowania – czy stanowi ją wynagrodzenie otrzymywane u dotychczasowego pracodawcy, który naruszył obowiązek terminowego/właściwego wydania świadectwa pracy, czy też podstawę tę stanowi wynagrodzenie, które pracownik by otrzymał gdyby podjął nowe zatrudnienie. Przeważa jednak stanowisko, że podstawą obliczenia tego świadczenia jest wynagrodzenie, jakie pracownik otrzymałby, gdyby podjął nowe zatrudnienie po otrzymaniu w terminie prawidłowego świadectwa pracy. Zatem to pracownik musi udowodnić wysokość utraconego zarobku.
Podstawa prawna: § 2 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.).
Paulina Rybicka-Telec, prawnik
Zobacz także:
