Kryteria doboru do zwolnień nie mogą być dla pracowników tajemnicą

Jeżeli pracodawca ma zamiar dokonać wypowiedzenia umowy o pracę jednej lub kilku osobom z większej grupy pracowników (np. z danego działu firmy), istnieje konieczność zastosowania sprawiedliwych i obiektywnych kryteriów doboru osób do zwolnienia. Siłą rzeczy nie jest to konieczne wówczas, gdy likwidowane jest indywidualne, samodzielne stanowisko pracy. Wówczas nie ma bowiem możliwości stosowania jakichkolwiek porównań.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy, w razie podjęcia przez pracodawcę indywidualnej decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych, wybór pracownika do zwolnienia powinien być dokonany w oparciu o porównanie sytuacji pracowników w ramach tej samej grupy pracowniczej (osób wykonujących pracę podobną, zajmujących podobne stanowiska), nie zaś z uwzględnieniem sytuacji wszystkich pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy albo w jego określonej komórce organizacyjnej (wyrok z 6 listopada 2001 r., I PKN 675/00, OSNP 2003/19/461).

Pracodawca powinien więc wskazać zatrudnionemu przesłanki, którymi kieruje się, zwalniając właśnie tego pracownika.

Przy dokonywaniu zwolnień indywidualnych bardzo ważne jest jednak to, że wyłącznym powodem uzasadniającym zwolnienie muszą być przyczyny niedotyczące pracownika. Jakakolwiek poważna – tzn. przyjmująca na siebie większą wagę niż przyczyny niedotyczące pracowników – współprzyczyna (związana np. z jakością pracy, nieprzestrzeganiem porządku i organizacji pracy itp.) wyłącza możliwość uznania, że jest to zwolnienie dokonywane na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.