Wycena transakcji w walutach obcych – UoR i MSR 21

MSR 21 nie wyjaśnia, z kursów jakiego banku podmiot powinien korzystać. W praktyce stosuje się kurs ogłoszony na dany dzień przez bank, z którego usług podmiot korzysta, lub przez bank centralny danego kraju.

Ustawa podaje, że wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmujesz w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia, o ile odrębne przepisy dotyczące środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznych nie stanowią inaczej, po kursie faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań. Jeśli nie jest zasadne stosowanie niniejszego kursu w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań oraz w przypadku pozostałych operacji, stosuje się kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień transakcji.

Jeżeli aktywa i pasywa są wyrażone w walutach, dla których NBP nie ogłasza kursu, to kurs tych walut określasz w relacji do wskazanej przez Ciebie waluty odniesienia, której kurs jest ogłaszany.

Takie unormowanie oznacza, że nawet gdy jednostka dysponuje walutowym rachunkiem bankowym, na który wpłynęły waluty z tytułu uregulowania należności, a następnie waluty te przeznaczy na spłatę zobowiązań, to i tak powstaną różnice kursowe, wynikające z zastosowania różnych kursów wymiany.

Przepisy ustawy wskazują, aby nie rzadziej niż na dzień bilansowy wycenić wyrażone w walutach obcych:

• składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności) i pasywów - po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez NBP,

• gotówkę znajdującą się w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych - po kursie, po którym nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ogłoszonego na dzień wyceny dla danej waluty przez NBP.

MSR 21 wskazuje, że różnice kursowe powstałe w wyniku rozliczania transakcji lub przeliczania pozycji pieniężnych na dzień bilansowy ujmuje się w wyniku finansowym okresu, w którym powstają. Od tej ogólnej zasady istnieją dwa wyjątki dotyczące różnic kursowych stanowiących część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym oraz różnic kursowych powstałych w wyniku przeliczenia pozycji pieniężnych stanowiących część inwestycji netto w jednostce działającej za granicą.

W przypadku gdy zyski lub straty z tytułu pozycji niepieniężnych są ujęte bezpośrednio w kapitale własnym, różnice kursowe ujmuje się również w kapitale własnym. Jeśli zyski lub straty ujmuje się w wyniku finansowym, różnice kursowe ujmuje się w wyniku finansowym.

Zgodnie z przepisami polskimi generalnie różnice kursowe dotyczące aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych ujmuje się w przychodach lub kosztach finansowych. Od tej zasady są trzy wyjątki dotyczące inwestycji długoterminowych, które podlegają trwałej utracie wartości, różnic kursowych powstających w wyniku wyceny zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania procesu niezbędnego dla długotrwałego przygotowania towaru do sprzedaży lub długotrwałego okresu wytwarzania produktu oraz różnic kursowych powstających w wyniku wyceny zobowiązań zaciągniętych w celu nabycia bądź wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.