Jeśli powodem rozwiązania umowy o pracę jest naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika, pracodawca wypłaca odszkodowanie w kwocie równej wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku gdy wypowiedzenie dotyczy umowy zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.
Zgodnie z art. 55 § 1 i 1[1] kp pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, jeżeli:
- lekarz wydał orzeczenie o szkodliwym wpływie na zdrowie pracownika wykonywanej przez niego pracy, a pracodawca nie przeniósł go do innej pracy w terminie wskazanym w tym orzeczeniu,
- pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. W sprawie wniesionej przez pracownika o zasądzenie odszkodowania na podstawie art. 55 § 1[1] Kodeksu pracy pracodawca może zarzucić brak przyczyny wskazanej w tym przepisie, mimo że sam nie wniósł powództwa o odszkodowanie przewidziane w art. 61[1] kp (z powodu nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1[1] kp). Jeśli natomiast pracodawca nie kwestionuje zasadności rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, powinien wypłacić pracownikowi odszkodowanie z chwilą rozwiązania umowy o pracę.
Jeśli pracownik rozwiąże umowę o pracę bez wypowiedzenia w sposób nieuzasadniony, pracodawca ma prawo domagać się od niego odszkodowania przed sądem (art. 61[1] kp).
Pracodawca może nie uznać powodów rozstania się z pracownikiem za zasadne
Jeżeli pracodawca jest przekonany, iż nie ma przesłanek rozwiązania umowy o pracę z art. 55 § 1[1] kp (ciężkie naruszenie swoich obowiązków), może odmówić wypłacenia odszkodowania. Pracownik, który jest innego zdania, może dochodzić swoich racji w sądzie pracy.
Trzeba sprawdzić wynagrodzenie z miesiąca lub z trzech miesięcy
Odszkodowanie rozlicza się jak ekwiwalent za urlop. W ekwiwalencie za urlop wypoczynkowy uwzględnia się składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu (§ 17 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop; dalej: rozporządzenie urlopowe).
Składniki wynagrodzenia dzieli się przez współczynnik urlopowy, ustalany odrębnie dla każdego roku kalendarzowego, a następnie przez obowiązującą pracownika dobową normę czasu pracy. W ten sposób ustala się stawkę ekwiwalentu przysługującą za 1 godzinę niewykorzystanego urlopu (§ 18 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia urlopowego). W odszkodowaniu przysługującym pracownikowi powinny być uwzględnione zmienne składniki wynagrodzenia wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających moment nabycia prawa do odszkodowania (§ 16 ust. 1 rozporządzenia urlopowego).
Może się zdarzyć, że pracodawca nie wypłaca całości wynagrodzenia, pomijając np. jego składniki zmienne – takie jak wypracowane przez pracownika premie wynikowe. Powstaje wówczas pytanie, czy takie składniki wynagrodzenia należy uwzględniać w odszkodowaniu za rozwiązanie umowy, mimo że nie zostały pracownikowi faktycznie wypłacone. Odpowiedź znajdziesz w poradniku Płace w firmie.
Podstawa prawna:
- Art. 55 § 1[1] ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94).
- § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289).
- § 16, 17 i 18 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14).
Katarzyna Czajkowska-Matosiuk, specjalista w zakresie wynagrodzeń
Zobacz także:
