Odpowiedzialność porządkowa jest to system kar, które pracodawca może nakładać na pracownika, gdy ten dopuści się określonych przekroczeń o charakterze porządkowym. Katalog kar porządkowych oraz zasady ich stosowania zostały określone w Kodeksie pracy.
Odpowiedzialności porządkowej podlegają wszyscy pracownicy, niezależnie od rodzaju zakładu pracy.
Odpowiedzialność porządkowa dotyczy:
zarówno osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych,
jak i osób świadczących pracę na rzecz pracodawców prywatnych.
Nie ma również limitu, który ograniczałby stosowanie kar porządkowych w małych firmach. Nawet jeśli przedsiębiorstwo zatrudnia mniej niż 20 osób i w związku z tym nie ma obowiązku wydawania regulaminu pracy, wolno nakładać kary porządkowe.
Odpowiedzialności porządkowej nie podlegają w ogóle lub podlegają jej jedynie w ograniczonym zakresie pracownicy mianowani. Wobec nich stosuje się odpowiedzialność dyscyplinarną, którą regulują odrębne przepisy. Katalogi kar dyscyplinarnych różnią się zasadniczo od katalogu kar porządkowych. Inne są również zasady ich nakładania.
W odniesieniu do pracowników, którzy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej, przepisy Kodeksu pracy regulujące zasady odpowiedzialności porządkowej nie znajdą zastosowania.
Brak jest natomiast przepisów, które wyłączałyby stosowanie kar porządkowych wobec osób pozostających w umownych stosunkach pracy – nawet jeśli świadczona przez nie praca ma charakter specyficzny.
Uwaga ta dotyczy m.in. osób zarządzających jednostką gospodarczą, np. członków zarządu w spółkach handlowych czy menedżerów działających poza strukturą zarządu. Pamiętać należy jednak, że ostateczna decyzja o zastosowaniu kary należeć będzie zawsze do pracodawcy.
Katalog kar porządkowych przewiduje ich 3 rodzaje:
karę upomnienia,
karę nagany i
karę pieniężną.
Są to jedyne rodzaje kar, z których pracodawca może skorzystać. Zastosowanie kary innego typu może narazić kierownictwo na sankcje natury karno-administracyjnej.
Należy pamiętać, że kto będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu, stosuje wobec pracowników inne kary niż przewidziane w przepisach prawa pracy, podlega karze grzywny.
Za jedno przekroczenie można ukarać pracownika tylko jedną karą porządkową. A zatem nie wolno np. równocześnie zastosować upomnienia/nagany oraz kary pieniężnej. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że są spełnione przesłanki pozwalające na zastosowanie jednocześnie obydwu kar. Można natomiast stosować odrębną karę porządkową za każde kolejne przekroczenie.
Bartłomiej Zamostny
Zobacz także:
