Weryfikacja przekroczenia dobowych norm czasu pracy następuje przez proste porównanie rozkładu czasu pracy pracownika, (czyli planu jego pracy) z ewidencją czasu pracy, (czyli z faktycznie przepracowaną liczbą godzin). Jeżeli w wyniku tego porównania okaże się, że pracownik pracował dłużej niż przewidziana dla niego dobowa norma czasu pracy lub w systemie równoważnym – przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, to w takiej sytuacji dochodzi do pracy w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia dobowej normy (dobowego wymiaru) czasu pracy.
Przykład:
Pracownik wykonuje pracę w podstawowym systemie czasu pracy (czyli przez 8 godzin dziennie) od poniedziałku do piątku. W czwartek pracodawca polecił mu pracę przez 10 godzin, ponieważ dostarczono pilne zlecenie na wykonanie dodatkowych robót. W tym dniu pracownik przepracował więc 2 godziny nadliczbowe z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy.
Natomiast do przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy dochodzi zazwyczaj wtedy, gdy:
- praca wykonywana jest w dniu wolnym, zgodnie z przyjętym dla pracownika rozkładem czasu pracy lub
pracodawca nie rekompensuje pracownikowi odpowiednio pracy powyżej 8 godzin na dobę w ramach równoważnego czasu pracy.