Ekwiwalent urlopowy a niewypłacone zmienne składniki wynagrodzenia

Autor: Mariusz Pigulski
Data: 06-05-2014 r.

Zdarza się, że pracodawca nie wypłaca pracownikowi określonego składnika wynagrodzenia, pomimo spełnienia przez niego warunków wymaganych do otrzymania takiej wypłaty. W takiej sytuacji powstaje problem z wyliczaniem chociażby ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy czy należności liczonych według tych samych zasad co ekwiwalent.

Dylemat, czy w podstawie obliczeniowej ww. świadczeń uwzględniać składniki wynagrodzenia, do których np. w okresie 3 miesięcy poprzedzających rozwiązanie umowy pracownik nabył prawo, ale których pracodawca z jakiś powodów nie wypłacił, nabiera szczególnej wagi, kiedy niewypłacone elementy pensji (np. premie wynikowe) stanowią istotną część płacy pracownika. Okoliczności, o których mowa powyżej, doczekały się dwóch równoległych stanowisk, wydanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Główny Inspektorat Pracy (GIP).

Zaznaczmy, że oba stanowiska dotyczyły obliczania wysokości odszkodowania przysługującego na mocy art. 55 § 11 Kodeksu pracy pracownikowi, który rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec podwładnego. Ponieważ jednak wspomniane odszkodowanie kalkuluje się z uwzględnieniem tych samych reguł co ekwiwalent za urlop, stanowiska te należy odnieść także do ekwiwalentu oraz innych świadczeń podobnie wyliczanych.

Departament Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w stanowisku z 15 czerwca 2010 r. w sprawie obliczania odszkodowania z art. 55 § 11 kp w razie niewypłacania zmiennych składników wynagrodzenia jest następujące: w razie niewypłacania przez pracodawcę zmiennych składników wynagrodzenia należnych w okresie, z którego są uwzględniane w podstawie ww. odszkodowania, powinny być brane pod uwagę elementy pensji w wysokości należnej pracownikowi za ten okres, czyli w wysokości, która powinna zostać wypłacona. Zdaniem resortu pracy pracodawca jest w stanie ustalić wysokość zmiennego składnika wynagrodzenia, który za dany miesiąc należy się pracownikowi i ma być wypłacony. To z kolei wyklucza możliwość stosowania § 11 rozporządzenia urlopowego, nakazującego pracodawcom cofać się do okresu, w którym pracownikowi przysługiwały zmienne składniki wynagrodzenia w przypadku, gdy nie uzyskał on do nich prawa w okresie przyjętym do ustalania podstawy wymiaru ekwiwalentu. Przytoczony przepis dotyczy przecież sytuacji, gdy w okresie 3 miesięcy pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia, a nie gdy należne wynagrodzenie nie zostało wypłacone.

Odmienną interpretację przedstawił GIP w stanowisku z 15 września 2010 r., GPP-364-4560-47-1/1/PE/RP, w którym czytamy: zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu. Jeżeli zatem w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odszkodowania pracownikowi nie była wypłacana premia, odszkodowanie należy obliczyć uwzględniając wyłącznie wynagrodzenie określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości. Brak bowiem podstaw prawnych do uwzględnienia w takim przypadku niewypłaconych zmiennych składników wynagrodzenia. GIP podkreślił ponadto, że w przypadku, gdy pracownik spełnił przesłanki nabycia prawa do premii regulaminowej, a pracodawca mu jej nie wypłacił, może on dochodzić roszczeń z tego tytułu na drodze sądowej. W ramach postępowania o zapłatę należnej pracownikowi premii, ma on prawo dochodzić również wyrównania kwoty wypłaconego świadczenia, przy kalkulowaniu którego nie uwzględniono przysługującej premii.

Stanowisko przedstawione przez resort pracy jest sprzeczne z literalnym brzmieniem § 16 ust. 1 rozporządzenia urlopowego, gdzie mowa jest o składnikach wypłaconych, a nie należnych. Słuszny jest zatem pogląd prezentowany przez GIP, że brak jest podstaw natury prawnej do uwzględnienia w podstawie ekwiwalentu urlopowego (i świadczeń wyliczanych według tych samych zasad) niewypłaconych zmiennych składników pensji. Warto mieć na uwadze również to, iż stanowiska GIP są uznawane na kontrolach przez inspektorów pracy, co oznacza, że z punktu widzenia pracodawców ich stosowanie nie powinno wiązać się z żadnym ryzykiem.

Mariusz Pigulski, specjalista w zakresie wynagrodzeń

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Oskładkowanie umów cywilnoprawnych – 11 odpowiedzi na pytania

pobierz

Okres zasiłkowy

pobierz

Jak rozliczać ekwiwalent za niewykorzystany urlop w 2017 roku

pobierz

Dokumenty ubezpieczeniowe – 8 odpowiedzi na pytania

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 34805 )
Array ( [docId] => 34805 )