Co do zasady pracownik nie może dwukrotnie rozpoczynać pracy w tej samej dobie pracowniczej. Nie powinien zatem przychodzić do pracy na wcześniejszą godzinę, niż poprzedniego dnia, gdyż powstaną nadgodziny. Od tej zasady będzie jednak wyjątek – tzw. ruchomy czas pracy.
Dotychczas przepisy Kodeksu pracy nic nie wspominały o ruchomym czasie pracy. Zmieniła to nowelizacja z 13 czerwca 2013 r. Formalnie wprowadziła ona do Kodeksu pracy możliwość stosowania ruchomego czasu pracy – i to w dwóch odmianach:
- ustalanie rozkładów czasu pracy przewidujących różne godziny rozpoczynania pracy w dniach pracy pracowników,
- określanie przedziału czasu, w którym pracownik powinien podjąć pracę.
Sposób 1. Odgórne narzucenie zmiennych godzin
W pierwszym przypadku pracodawca będzie mógł wyznaczać pracownikom różne godziny rozpoczynania pracy w poszczególne dni. W kolejnym dniu pracownik będzie więc mógł mieć zaplanowaną zarówno późniejszą, jak i wcześniejszą godzinę rozpoczęcia pracy.
Dotychczas można planować pracownikowi w kolejnym dniu jedynie pracę na tę samą lub późniejszą godzinę niż w poprzednim. Przyjście pracownika na wcześniejszą godzinę oznacza bowiem dwukrotną pracę w danej dobie pracowniczej. A to z kolei powoduje pracę nadliczbową. Nadgodzin nie wolno zaś planować. Można je zlecać tylko w przypadkach wcześniej nieprzewidzianych, np., z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy. Jeśli więc ktoś zaplanował (w harmonogramie na dany okres rozliczeniowy) swoim pracownikom pracę na wcześniejszą godzinę niż w poprzednim dniu, to:
naruszył zakaz planowania nadgodzin (za co mógł być ukarany mandatem),
musiał zrekompensować powstałą w ten sposób pracę nadliczbową.
Po wejściu w życie nowych przepisów zaplanowanie wcześniejszego rozpoczęcia przez pracownika pracy w kolejnym dniu nie spowoduje już powstania godzin nadliczbowych. Pod warunkiem jednak, że w zakładzie wprowadzono ruchomy czas pracy.
Sposób 2. Pracodawca wskazuje tylko „widełki”
Drugi wariant ruchomego czasu pracy będzie polegał na tym, że pracodawca wyznaczy jedynie:
liczbę godzin, jaką pracownik ma przepracować danego dnia i
przedział czasu, w którym pracownik musi stawić się do pracy („widełki”).
Także w tym przypadku, gdyby pracownik, zgodnie ze swoją decyzją, w kolejnym dniu rozpoczął pracę o godzinie wcześniejszej niż w dniu poprzednim, nadgodziny nie powstaną. Trzeba będzie jednak (podobnie jak w pierwszym wariancie) przestrzegać przepisów o wymiarze czasu pracy oraz odpoczynku dobowym i tygodniowym.
Harmonogramy związane z czasem pracy po zmianach oraz przykłady zastosowania nowych przepisów można znaleźć w „Aktualnościach kadrowych”.
Podstawa prawna: Art. 140[1] ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Joanna Kaleta
Zobacz także:
